تبیین قاعده لاضرر و لاضرار در مباحث فقهی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 886

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RNM-2-23_009

تاریخ نمایه سازی: 15 اردیبهشت 1397

چکیده مقاله:

از جمله قواعدی که در تعدیل یا تکمیل نصوص شرعی کاربرد موثر دارد و احکام فرعی فراوانی از آن متفرع شده است، قاعده لاضرر یا قاعده نفی ضرر است. با آنکه نصوص شرعی متعددی بعنوان مدرک قاعده مزبور مورد استناد فقها واقع شده است. اما بدون تردید، قبح ضرر و حسن جلوگیری از آن و در نتیجه نهی از اضرار، از احکامی است که عقل، صرفنظر از متون شرعی یا ادله نقلی، به آن حکم میکند و از مستندات عقلیه است. قاعده لاضرر یکی از 4 یا 5 قاعده کلی است که بسیاری از فقهای اسلام آن را اساس تشکیل فقه دانسته اند؛ از اینرو، بررسی و مطالعه این قاعده در مذاهب فقهی و در نتیجه، بهره مندی از نظرات در ابعاد مختلف آن ضروری به نظر میرسد. این قاعده مهمترین مستند برای جلوگیری از اعمال ضروری است و از هر ضرر مادی و معنوی به آبرو، مال و جان مومنان منع مینماید. باتوجه به مطالب ذکر شده پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مبانی فقهی قاعده لاضرر و لاضرار می پردازد. همچنین یافته ها حاکی از آن است که قاعده لاضرر یکی از مهمترین قواعد فقهی است و دلیل روایی قاعده لاضرر منحصر در حدیث نبوی نیست و در قضایا و موارد مختلف این دستور از سوی پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع) نیز صادر گردیده است.

نویسندگان

علیرضا مظلوم

استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

عنایت اله نصیری جهان آباد

دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد امارات

فتح اله حاجتی

دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد امارات