یاسمین خلیقی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد
علی خزاعی فرید - دانشیار زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه فردوسی مشهد
علی ناظمیان فرد - دانشیار تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

ترجمه آثار ادبی در ایران همواره تابعی از شرایط سیاسی - اجتماعی، گرایش های روشن فکری و ایدیولوژی مسلط در هر یک از دوره های تاریخی بوده است. یکی از مهم ترین دوره ها که رویدادهای سیاسی - اجتماعی آن در تحولات فرهنگی و ادبی و روشن فکری موثر بوده است، با دوره بین سال های 1٬320 تا 1٬332 است. در این مورد، حزب توده نسبت به دیگر جریان های فکری و سیاسی در اوج تفوق بود و در واقع نیروی پیشروی جریان های روشن فکر به حساب می آمده است. تقریبا تمام نویسندگان و مترجمان آن دوران و مدتی عضو این حزب بوده اند و یا دست کم به لحاظ فکری به آن گرایش داشتند. در پژوهش حاضر سعی شده است و تاثیرات حزب توده و ایدیولوژی چپ در عرصه انتخاب آثار ادبی جهت ترجمه مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور آثار ادبی ترجمه شده در طول سال های 1٬320 تا 1٬332 مورد ارزیابی قرار گرفته اند تا تاثیر و بازتاب این ایدیولوژی در سطح انتخاب مشخص شود. از این رو ابتدا با بررسی مجدد های مترجمان و نظریات محققین ادبی که به معرفی پیشینه نویسندگان و موضوع و محتوای آثار ادبی آن ها پرداخته اند، آثار ادبی همسو با مولفه های معنایی آشکار و پنهان تذکر چند دسته بندی شده است و سپس با انتخاب مهم ترین اثر از هر دسته و به کارگیری نظریه جامعه شناسی ادبیات لیو لوونتال در آن، شاهدی دیگر بر همسو بودن آثار با این توقف خواهیم یافت. نتایج نشان می دهد که این مولفه های معنایی در آثار آموزه ریالیسم سوسیالیستی، ادبیات نویسندگان چپ گرا و تا حدودی آثار ادبی ریالیستی نمود می یابند و بیش از نیمی از آثار ادبی انتخاب شده جهت ترجمه در آن دوران در این سه دسته قرار می گیرند.

حزب توده، ایدیولوژی چپ، انتخاب آثار ادبی، ترجمه