علی علیزاده - استادیارگروه زبان انگلیسی و زبانشناسی دانشگاه بیرجند

تهیه متون مناسب و به خصوص ترجمه دقیق آنها برای معرفی هرچه بهتر جاذبه های دستی و گردشگری کشورمان از اولویت های اساسی سازمان های ذی ربط است. در این مقاله ضمن بررسی متون و نوع زبان به کار رفته در نوشته های مربوط به معرفی جاذبه های گردشگری به شیوه ها و اصول ترجمه این گونه متون و جایگزینی مناسب واژه های منعطف این جاذبه ها که غالبا عناوین مکان های تاریخی، جغرافیایی، مذهبی، طبیعی، میراث های فرهنگی و دست ساخته های بشری هستند خواهیم پرداخت. شیوه های بومی گرایی domestication و بیگانه گرایی foreignization که در ترجمه آن عمومیت دارند برای ترجمه متون گردشگری دارای نقاط ضعف و قوت خاص خود هستند. حفظ اختصار متن، بالا بردن درک خواننده از متن و نیز برانگیختن علایق دینی از جمله نقاط قوت شیوه بومی گرایی به شمار می رود اما بزرگ ترین اشکال این است که به هنگام استفاده از شیوه بومی گرایی در ترجمه متون گردشگری بر عناصر و مقوله های فرهنگی و تاریخی متن زبان مبدا خدشه وارد می شود. به روش بیگانه گرایید برعکس در خدمت عوامل تاریخی - فرهنگی متن زبان مبدا و نقش فرهنگ و آداب و رسوم خودی است اما بی توجهی به ادراک و فهم خواننده زبان مقصد و نیز کم رنگ شدن نقش جلب گردشگر به هنگام استفاده از این شیوه کاملا مشهود است. به نظر می رسد هیچ کدام از این دو شیوه نمی تواند به تنهایی چاره بسیاری از مشکلات باشد که ذاتی متون مربوط به جذب گردشگران خارجی است. تاکید اصلی این مقاله بر پیدا کردن روش و راهکاری جدید برای ترجمه این گونه متون است تا بتوان با آن هم فرهنگ ایرانی و اسلامی را برجسته نمود و آن را به گردشگران علاقه مند به جاذبه های گردشگری ایران منتقل کرد و هم در میزان ادراک خواننده اثر در زبان مقصد و قابلیت جذب گردشگران افزود. این روش که از آن در این مقاله به عنوان شیوه خنثی گرایی یاد شده است، مبتنی بر اصل اطلاعات مفهوم مدار بوده و بر پایه روابط تداعی معانی، یافتن معادل های مناسب را برای واژه های کلیدی متون گردشگری، هم در حوزه اطلاعاتی و هم زیبا شناختی اثر، تضمین می نماید.

بومی گرایی، خنثی گرایی، بیگانه گرایی، ترجمه، گردشگری