مطالعه آناتومی و مورفومتری تکامل کبد و کیسه صفرا درسنین قبل از تولد درگوسفند

کبد بزرگترین غده بدن بوده و اندازه آن، کارکردهای فراوانش مانند ترشح صفرا، ذخیره سازی گلیکوژن وخونسازی در دوران جنینی را نشان میدهد. کیسه صفرا، ساختاری گالبی شکل بوده که روی سطح احشایی کبد قرار دارد. با توجه به اینکه مطالعه ای در خصوص مورفولوژی و مورفومتری تمام لوبهای کبد و کیسه صفرا در جنین گوسفند به صورت ماکروسکوپی صورت نگرفته بود، این مطالعه جهت بررسی خصوصیات مورفولوژی و مورفومتری کبد و کیسه صفرا در جنینهای گوسفند در سنین مختلف انجام گردید. بدین منظور 60 قطعه از جنین های گوسفند جمع آوری شده از کشتارگاه پس از تثبیت در محلول فرمالین 10 درصد، براساس طول فرق سر–ریشه دم )CRL )به چهار گروه تقسیم شدند. کمترین و بیشترین طول جنینها 5/3 تا 5/48 سانتیمتر تعیین گردید. پس از تعیین وزن و جنس جنینها، کبد از محوطه شکمی خارج شد و خصوصیات مورفولوژی و مورفومتری در جنین ها مورد مطالعه قرار گرفت. در جنین های گوسفند مورد مطالعه، لوب بندی کبد و کیسه صفرا از سن 53 روزگی قابل تشخیص بوده و در سن 88 روزگی، کیسه صفرا از لبه پایینی کبد نزول کرده بود. موقعیت توپوگرافی کبد هم با افزایش سن جنینها، فضای بین دندهای کمتری را شامل میشد. در مطالعه مورفومتری، بیشترین طول بر حسب میلی متردر گروههای اول )6/7±84/28 )و دوم )27/8±6/40 )را لوب چپ داشته و در گروههای سوم )88/7±8/46 )و چهارم)66/9±46/52 )مربوط به لوب راست بود. در تمام گروهها بیشترین عرض و ضخامت در لوب چپ مشاهده شد. همچنین همبستگی مستقیم بین سن جنین با وزن کبد و طول، عرض و ضخامت کبد وجود داشت به گونهای که با افزایش سن، شاخصهای آناتومیک کبد نیز افزایش می یافتند.

کلیدواژه ها:

جنین ، کبد ، کیسه صفرا ، گوسفند ، مورفولوژی ، مورفومتری