مرتضی اصغرنیا - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانش

اصطلاح فساد اداری که آن را در برابر سلامت اداری به کار می برند، مدت زیادی است که موردتوجه اندیشمندان و صاحب نظران مختلف سازمانی قرار گرفته و تلاش کرده اند با ارا ئه تعاریف منطبق با اصول سازمانی در جهت رفع آن گام بردارند. فساد مسأله‌ای است که در تمام ادوار گریبانگر دستگاه‌ها و سازمانها بوده و هسته اندیشه بسیاری از دانشمندان و متفکران سیاسی را تشکیل ‌داده است. در واقع می‌توان گفت: فساد اداری پدیده‌ای همزاد حکومت است. یعنی از زمانی که فعالیتهای بشر شکل سازمان یافته ومنسجمی به خود گرفت، از همان زمان فساد اداری نیز همچون جزء لاینفکی از متن سازمان ظهور کرده است. بنابراین می‌توان فساد را فرزند ناخواسته سازمان تلقی کرد که درنتیجه تعاملات گوناگون در درون سازمان و نیز به مناسبت تعامل میان سازمان و محیط اطراف آن به وجود می آید. امروزه شاهد آن هستیم که عوامل و زمینه های گوناگونی وجود دارند که می توانند موجب پیدایش و گسترش و ترویج فساد اداری به صورت بالقوه و بالفعل شوند. بی تردید یکی از این عوامل را می توان در عامل اداری و سازمانی بررسی کرد. بر همین اساس در مبارزه با پدیده فساد اداری، دولت الکترونیک، با ملزومات و راهکارهای اجراییش می تواند دارای تاثیراتی بسیار مثبت و راهگشا در کاهش یا حذف فساد اداری در سازمان باشد. پدیده ی نامبارک فساد اداری، در کنار مواردی این چنینی، به عنوان چالشهایی تامل برانگیز همواره پیش‌ روی مدیران هستند ، به طوری که به دلیل عدم کنترل سازمان بر علل پیدایی آنها، طبیعتاً کنترل آنها نیز بسیار دشوار می نماید؛ نظر به این که فساد اداری تا حد زیادی از نظامهای اقتصادی، اجتماعی،فرهنگی و سیاسی تأثیر پذیرفته؛ و از طرفی به طور مستقیم بر کارآیی نظام اداری، مشروعیت نظام سیاسی و مطلوبیت نظام فرهنگی واجتماعی نیز اثرات نابهنجاری خواهد گذارد؛ از این رو باید با پدیده‌هایی از جنس فساد اداری که ریشه در عوامل گوناگونی دارند، بانگرشی سیستمی روبه‌رو شد و به تدوین راه‌حلهای جامع اندیشید. به طوری که قانونگذار نیز، در راستای دستیابی به همین هدف و در چارچوب فصل پنجم قانون مدیریت خدمات کشوری،ذیل عنوان: فناوری اطلاعات و خدمات اداری با تاکید بر وجود نوعی دولت الکترونیک به پایه گذاری مبانی قانونی این مساله پرداخته است. این مقاله با رویکردی جامع نسبت به مساله فساد اداری، عوامل شکل گیری و تسهیل کننده آن،با تاکید بر لزوم مقابله با این پدیده اداری و اجتماعی به بررسی اهداف مطلوب و مورد نظر مقنن در فصل پنجم قانون مدیریت خدمات کشوری با محوریت دولت الکترونیک خواهد پرداخت.

دولت الکترونیک، فن آوری ارتباطات، نظام اداری، فساد اداری، روش های پیشگیری و مبارزه با فساد اداری