محمدرضا یوسف زاده - استادیار دانشگاه بوعلی سینا همدان
یحیی معروفی - استادیار دانشگاه بوعلی سینا همدان
عیسی بختیار - استادیار دانشگاه علوم انتظامی تهران
مهین طاهری تیزرو - کارشناس ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت

هدف این پژوهش بررسی میزان تاکید برنامه درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر رویکرد انتقادی است. روش تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی است. این پژوهش دارای دو جامعه آماری شاملکلیه دبیران مدارس راهنمایی ناحیه یک شهر همدان است که در سال تحصیلی 1387-88به تدریس درس علوم اجتماعی اشتغال داشته و تعدادکل آنها 85 نفر( 45 مرد و 40)، و محتوای کتاب های درسی علوم اجتماعی پایه های اول تا سوم راهنمایی بود. روش نمونه گیری برای جامعه اول روش تصادفی ساده و برای جامعه دوم سرشماری بود. حجم نمونه دبیران براساس جدول برآورد حجم نمونه کرجسی و مورگان 71 نفر می باشد و حجم نمونه کتابها با جامعه برابر است. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته سنجش رویکرد انتقادی بود. برای سنجش روایی ابزار از روایی محتوا و برای محاسبه پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن α=0/81 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آزمون ناپارامتریک خی دو و t مستقل استفاده شده است.یافته های پژوهش نشان داد که برنامه درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر مولفه های انعطاف پذیری و ریسک پذیری به میزان کم و بر مولفه های عمقی نگری، جامع اندیشی و کاوشگری به میزان متوسط تاکید دارد. به علاوه بین دیدگاه دبیران مرد و زن درباره میزان تاکید کتاب های علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر رویکرد انتقادی تفاوتی به دست نیامد.

برنامه درسی علوم اجتماعی، دوره راهنمایی، مولفه های رویکرد انتقادی