سعید شرف الدین طباطبایی - فقه و مبانی حقوق،هییت علمی ومدرس دانشگاه آزاد واحد زاهدان
آرزو اپرهم - دانشجوی کارشناسی ارشد الهیات فقه و مبانی حقوق

ادله اثبات دعوای کیفری یکی از مهمترین موضوعات دادرسی کیفری است تحولات چشمگیری یافته است. در طول تاریخ شهادت واقرار در اثبات جرایم نقشی اساسی و اغلب انکار ناپذیر را بویژه در دوره دلایل قانونی ایفا کرده است در گذشته دلایل قانونی بر قاضیتحمیل می شد و او چاره ای جز صدور حکم محکومیت بر مبنای دلایل ارایه شده نداشت اوردالی یاداوری ایزدی، دویل قضایی و شیوههای غیر متعارف کشف و اثبات جرایم در کنار شهادت و اقرار یا در صورت فقدان آنها جایگاه خاصی را به خود اختصاص میداد وعدالت کیفری طی قرون متمادی با توسل به آنها تامین میشده است، اغلب فقها امامیه معتقدند که قاضی میتواند مطلقا بر مبنایعلم خود قضاوت کند. از جمله شیخ طوسی در کتاب خلاف می نویسد: (برای حاکم این حق وجود دارد که در جمیع احکام مربوطه بهحدود و قصاص با علم خود قضاوت نماید و فرقی نمی کند که جرایم از حق ا … باشد یا حق الناس و خواه اینک حصول علم قاضی قبلاز تصدی به امر قضا باشد). صاحب جواهر نیز در خصوص علم قاضی در کتاب خود می نویسد (هیچ اختلافی بین فق ها وجود ندارد درمورد اینکه امام (ع) می تواند با علم خود در حق ا.. و حق الناس مطلقا قضاوت نماید و با اشاره به نظریات سایر فقها ادعای اجماع برموضوع علم قاضی کرده است).بنابراین هر گاه قاضی با توجه به قراین و شواهد و امارات و از مجموع محتویات پرونده برای او علمحاصل شد لازم است تمامی آن مبانی که باعث علم او شده در تصمیمی که می گیرد تصریح نماید و اگر شهادتی بر خلاف آن علموجود دارد جهت عدم قبول شهادت را ذکر کند هر یک از دلایل طریقت دارند و ارایه می شوند تا قاضی را به ظن و در حد اعلی به علمبرسانند حال اگر قاضی عالم به مورد است باید به آن علم عمل کند حجیت آن طرف در مقابل علم معقول نیست.

دلیل، اثبات،جرم، حقوق، قانون