آمنه قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده اصول الدین قم
مهدی باکویی - استاد یار دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم قم

نوشتار پیش رو در بیان تسبیح کنندگان، اقسام و مراتب آن در قرآن کریم است. در یک دسته بندی اولیه، می توان آیات را به چهاردسته تقسیم کرد: بخشی از آیات اشاره به تسبیح و تنزیه همه موجودات دارد، که در اینجا فاعل تسبیح هم (ما سوی الله) است. بخش دوم: تسبیح فرشتگان را بیان می فرماید، که در این صورت فاعل تقدیس و تنبیه ملیکه هستند. بخش سوم، تسبیح و تنزیه انسان را بیان می کند، که در این صورت فاعل تسبیح و تقدیس انسان است. و بخش چهارم، سخن از موجودات غیر ذی روح و غیر ذی شعور دارد، که بالطبع فاعل و بجا آورنده تسبیح در این موارد همان موجودات غیر ذی روح و غیر ذی شعور می باشند.و تمام این موارد چهار گانه را می توانیم زیر یک عنوان کلی قرار داده و آنها را تبیح تکوینی بنامیم. در این صورت، در مقابل آن تسبیح تشریعی قرار می گیرد که منظور تسبیحی است که از جانب خداوند متعال امر شده باشد، و تشریع شده باشد برای انسان تا آن را بجا آورد.

قرآن کریم، تسبیح، اقسام تسبیح، مراتب تسبیح