فاطمه محمدحسنی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم
مهدی داوری دولت آبادی - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم

یکی از منابع اعتقادی و مناسک یک دین، کتاب آسمانی آن است. قرآن مجید به عنوان مهم ترین مدرک و منبع دین اسلام است. آیه 141 از سوره اعراف و لما جاء موسى لمیقاتنا و کلمه ربه قال رب ارنی انظر الیک قال لن ترانی و لکن انظر الى الجبل فان استقر مکانه فسوف ترانی فلما تجلى ربه للجبل جعله دکا و خر موسى صعقا فلما افاق قال سبحانک تبت الیک و انا اول المومنین (هنگامی که موسی به میعادگاه ما آمد، و پروردگارش با او سخن گفت، عرض کرد: پرورگارا خودت را به من نشان ده، تا تو را ببینم! گفت: هرگز مرا نخواهی دید! ولی به کوه بنگر، اگر در جای خود ثابت ماند، مرا خواهی دید! اما هنگامی که پروردگارش بر کوه جلوه کرد، آن را همسان خاک قرار داد؛ و موسی مدهوش به زمین افتاد. چون به هوش آمد، عرض کرد: خداوندا! خداوندا! منزهی تو (از اینکه با چشم تو را ببینم)! من به سوی تو بازگشتم! و من نخستین مومنانم! ) (اعراف/ 143) یکی از آیاتی است که جای سوالات و شبهات برای مفسران شیعه و اهل تسنن را به وجود آورده است. فرضیه ما در برخورد با فهم صحیح آیات دخالت عقل و نقل است. در این آیه سخن از درخواست رویت خداوند از ناحیه حضرت موسی است. فرق اسلامی و مفسران؛ از این آیه برداشت های متفاوتی کرده اند. برخی ظاهر آیه را بدون توجهبه آیات دیگر بر ظاهر آیه گرفته و برخی با مقایسه و دخالت عقل معنایی دیگر بیان داشته اند. ما در این مقاله نظر سیدمرتضی در امالی را با شش مفسران از شیعه و اهل تسنن مقایسه کرده ایم. و به این نتیجه رسیدیم که مرحوم علامه طباطباییبا توجه به تفسیر قرآن به قرآن و با کمک استدلال عقلی نسبت به مفسران شیعه، حتی سید مرتضی (ره) و اهل تسنن برتریچشمگیر دارد. و به نظر می رسد در خواست از ناحیه موسی و برای خودش بوده ولی آنچه آیه آن را نفی می کند نفی ابدیخداوند نیست.

رآی، انظر الیک، لن ترانی، تجلی، خر و صعق