اعظم خسروی مشیزی - استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت

بررسی تغییرات ساختاری اکوسیستم ناشی از کاشت گونه های غیربومی یکی از مهم ترین عواملی است که باید در برنامه ریزی اکوسیستم های در معرض فرسایش باد به منظور بهره برداری پایدار از این مناطق، در نظر گرفته شود. در این پژوهش، ساختار قطعات اکولوژیکی و حجم پوشش گیاهی در طبقات مختلف ارتفاعی، در مناطق تاغ کاری و شاهد شهرستان بردسیر مورد بررسی قرار گرفتند. در هر منطقه، سه ترانسکت 50 متری در جهت باد غالب منطقه مستقر شد. طول، عرض و ارتفاع قطعات اکولوژیک محاسبه و با استفاده از روش نقطه مرکز یک چهارم (PCQ) تراکم لکه های گیاهی درختچه، بوته و علفی چندساله بررسی شد. نتایج نشان داد که گونه تاغ با ایجاد لکه های بزرگ در منطقه شاخص، سطح قطعات اکولوژیکی اکوسیستم را از 06/0 به 13/0 افزایش داده است. همچنین، گونه های تاغ، طبقات ارتفاعی پوشش گیاهی منطقه را افزایش داده اند. این در حالی است که گونه های گیاهی منطقه شاهد، در دو طبقه ارتفاعی وجود داشتند؛ در حالی که، گونه تاغ سه طبقه به طبقات ارتفاعی پوشش گیاهی منطقه اضافه کرده و حجم تاج پوشش را در طبقات ارتفاعی نسبت به منطقه شاهد افزایش داده است. همچنین، آزمون t نشان داد اگرچه گونه تاغ درصد تاج پوشش لکه های گیاهی را در منطقه به طور معنی داری افزایش داده است، اما از تراکم آن ها به خصوص گونه های بوته ای کاسته است. نتایج این تحقیق بیانگر تاثیر مثبت تاغ بر ساختار عمودی و افقی اکوسیستم منطقه است که کارکرد اکوسیستم را به عنوان موانع طبیعی در مقابل فرسایش بادی بهبود بخشیده است. البته ورود این گونه غیربومی به اکوسیستم منطقه، بر ترکیب گونه های بومی تاثیر گذاشته است. لذا پیشنهاد می شود به منظور بررسی پایداری اکوسیستم منطقه، عملکرد این اکوسیستم با استفاده از شاخص های سطح خاک پایش شود.

بردسیر؛ تاغ؛ حجم تاج پوشش گیاهان؛ طبقات ارتفاعی