فاطمه حاجی پورلاطرانی - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات و پژوهشگر مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی

در آخرین بهار حکومت سلسله ی ساسانی، سپاه اعراب به فرماندهی سعد بن ابی وقاص وارد مداین شد. مداین در مشرق دجله، مشتمل بر هفت شهر بود که تیسفون، پایتخت شاهان ساسانی یکی از آن شهرها بود. کاخ کسری نیز در آن قرار داشت. سعد بن ابی وقاص مداین را که قبلا ایرانیان آن را کاملا خالی و رها کرده بودند، تصرف کرد و فاتح پایتخت ساسانی شد. وی در مقابل ایوان کسری، اردو زد. نظر اولیه ی عمر، دومین خلیفه ی مسلمانان، مبنی بر اکتفا به فتوحات مسلمانان در عراق بود ولی با این پیروزی، بر آنها مسلم گشت که فتح کامل ایران میسر و قریب الوقوع است، لذا به این منظور، وجود پایگاه و اردوگاهی برای سکونت نیروهای عرب ضرورت یافت. بنابراین پس از چهارده ماه اقامت مسلمانان، عمر، دستور داد جای اسکان سپاه تغییر کند و این وظیفه را بر عهده ی سعد بن ابی وقاص نهاد، او نیز سلمان فارسی و حذیفه را مامور پیدا کردن محلی مناسب برای اردوگاه سپاه مسلمانان نمود. آنها نیز کوفه را انتخاب کردند. در اسطوره ساخت آن را به هوشنگ پیشدادی نسبت داده اند و در تاریخ زمان بنای آن را بعد از فتح مداین آورده اند.هدف بررسی تاریخ و اسطوره ساخت کوفه و دلایل دستور عمر، به ترک مداین و یافتن اردوگاه نظامی مناسب که منجر به بنای شهر کوفه ی امروزی شد، است.

کوفه، مداین، عمر، سعد بن ابی وقاص، هوشنگ