غلامرضا تمیمی تواندشتی - استادیار زبان و ادبیات فارسی، مدرس دانشگاه پیام نور
مریم قربانعلی - کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی
نسیبه لونی - کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی، آموزش و پرورش تهران

این مقاله با روش کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و منابع معتبر، به تبیین آموزه های عرفانی شیخ محمود شبستری در گلشن راز پرداخته سپس جایگاه اندیشه های اثر او را در فرهنگ دینی و عرفان اسلامی مورد بررسی قرار داده است. گلشن راز، منظومه ای عرفانی در قالب مثنوی است که شیخ آن را در پاسخ به پرسش های هجده گانه سالکی خراسانی به نام امیرحسینی هروی سروده است. این کتاب در حدود هزار و شش بیت و در تبیین اندیشه های عرفانی ابن عربی یعنی وحدت وجود، پدید آمده است. خوشبوترین گل گلشن راز، تفکر و رازآمیزترین راز آن، تجلی است که شیخ در پاسخ به پرسش های هروی، به ضرورت در خصوص استدلال، معرفت، تجلی، اعیان ثابته بحث کرده است. در پاسخگویی به دیگر پرسش ها هم به تناسب هر بحث مبانی اندیشگی خود را تشریح نموده آنگاه، نکات ظریف عرفان و تصوف را مستقیما آموزش داده است. منظومه گلشن راز کوتاه و پر معنی به نظر می آید و جالب است که شیخ با وجود جوانی، در این اثر گران سنگ در تبیین و توضیح مطالب فلسفی و عرفانی پختگی و دقت نظر پیرانه یی نشان داده است. زیباترین نکته در این کتاب تطبیق اجزاء و کلیات نظام هستی به عنوان کتاب آفرینش با آیات و سوره های قرآن مجید می باشد.

محمود شبستری، گلشن راز، ابن عربی، وحدت وجود، تفکر