سیده مرضیه علی حسینی حقیقی - دانشجوی کارشناسی ارشد معمار

توسعه شهری دراصفهان و عصر صفویه اصولی در شهرسازی را مطرح کرد که می توان این دوره را به عنوان یک دوره اساسی و سرنوشت ساز در تاریخ خلاقیت طراحی شهری دانست. طراحی محورهای مستقیم شهری در بافتی کاملا ارگانیک و ایجاد محورهای سبز گردشگری در مقیاس شهری، ابعاد یک فرایند خلاق و نوآورانه در طراحی شهری را پیش رو قرار می دهد؛ خیابان چهارباغ اولین خیابانی است که براساس نقشه ازپیش تعیین شده و براساس طرح جامع شهری دردوره شاه عباس اول صفوی درشهراصفهان با ویژگی های پایدار و جذاب برای گردشگران طرح ریزی گردیده و پاسخگوی نیازهای مختلف مردمان عهدصفویه بوده است. این ایده نیزدرشیرازباتوجه به سابقه معماری وشهرسازی غنی آن مورداستفاده قرارگرفته ونشانه هایی ازآن هنوز پابرجاست. دردوران صفویه دو باغ محورمهم درساختار فضایی شهرشیراز شکل گرفت که به لحاظ قرارگیری جغرافیایی در شهر، باغ محور شمالی و باغ محور غربی نامگذاری گردیده است. محور اول ازدروازه قرآن درشمال شهرآغاز و به مسجد علی بن حمزه ختم شده و محوردوم از باغ حکومتی صفویه آغاز و به باغ شاه درغرب شهر منتهی گردیده است که دارای ویژگی های مشترکی باچهارباغ اصفهان می باشند. اهمیت این محورها در دوران زندیه و قاجاریه و تبدیل آن به یکی از شریان های اصلی دوران معاصر از سوی دیگر،اهمیت بررسی ومرمت آن را نشان میدهد. بنابراین هدف این مقاله تحلیل ویژگی های محورهای چهارباغ شیراز و ونیز نحوه مرمت وبارآفرینی آن به عنوان امری ضروری وارایه مجموعه راهکارهایی دراین زمینه ازجمله: ساماندهی جریان سواره وپیاده محور، مبلمان ها والمان های شهری، کاربری های اطراف، مولفه های طبیعی محور و... جهت احیا وتقویت آن درعین توجه به صفات کالبدی و کارکرد تاریخی و باهدف بازآفرینی ومعاصرسازی پیشنهاد گردیده که به عنوان یک میراث گرانبها در زمینه توسعه آینده شهر خصوصا از لحاظ گردشگری و جذب گردشگر دارای اهمیت فراوان میباشد.براین اساس در پژوهش حاضر باتوجه به رویکرد تاریخی،تحلیلی و توصیفی و بااستفاده از اسناد واطلاعات کتابخانه ای و توصیفات سفرنامه ها ومتون تاریخی سعی گردیده به پرسشهای تحقیق پاسخ داده شود.

محور تاریخی چهارباغ صفوی، مرمت شهری، گردشگری