بهروز فانی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان کردستان
سیدجعفر سیداخلاقی - عضو هییت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

سطح جنگلهای منطقه رویشی زاگرس به دلایل مختلف در سالهای اخیر کاهش یافته است. یکی از تهدیدهای مهم منابع جنگلی کشور و از جمله جنگلهای زاگرس تکرار وقوع آتش سوزی در سطوح کم و زیاد میباشد. عامل اصلی وقوع آتش سوزی در جنگل در بیشتر موارد انسان است. آشنایی با وضعیت اجتماعی و اقتصادی جنگل نشینان و تاثیر آن بر وقوع آتشسوزی میتواند راهکاری مناسب برای مدیریت مناطق جنگلی در برابر این تهدید زیست محیطی باشد. برای بررسی این موضوع دو منطقه با خطر آتش-سوزی کم (حوضه سیاناو) وخطر آتش سوزی زیاد (حوضه چناره) شهرستان مریوان در استان کردستان انتخاب شد. وضعیت روستاهای مستقر در این دو منطقه الگویی از نظر اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. نظر 10 درصد از اهالی روستاهای مستقر در دو منطقه در خصوص راهکارهای مدیریت مناطق برای جلوگیری از آتشسوزی اخذ گردید. نتایج نشان داد که تراکم جمعیت در منطقه کم خطر حدود 8/5 برابر منطقه با خطر زیاد آتش سوزی می باشد(در بسیاری از موارد ارتباط مشکوک و گاهی معکوس بین متغییرها با فراوانی آتش وجود داشت. این روابط را می توان در آتش سوزی های عمدی با اهداف نظامی در منطقه جستجو کرد که از علل اصلی وجود روابط و همبستگی های مشکوک بین فراوانی آتش و متغییرهای مورد مطالعه بود). نتایج حاصل از رگرسیون نشان داد در خصوص عوامل جمعیت با سواد، سطح اراضی کشاورزی اعم از دیم و آبی، سطح جنگل، تعداد دام بزرگ و تعداد کندو تاثیر معنی دار و مثبتی با فراوانی آتش سوزی وجود دارد. و در خصوص تعداد بهرهبرداران طیور، تعدادافراد کشاورز بی زمین، بهره برداران باغ آبی، بهره برداران باغ دیم تاثیر منفی و معنیداری وجود دارد.

آتش سوزی جنگل، اقتصادی، اجتماعی، زاگرس، مریوان