روشنک حکمت پور - گروه معماری واحد شوشتر- دانشگاه آزاد اسلامی
محمد دیده بان - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی - دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول

در طول تاریخ پاسخ گویی به شرایط متغیر و نیازهای جدید انسان از ضرورت های مهم بخصوص در حوزه معماری مسکونی بوده زیرا در حوزه طراحی مسکن به طور مستقیم با نیازهای انسان ها در ارتباط هستیم و به همین دلیل محیط مسکونی باید طوری سازماندهی گردد که بتواند در طول زمان همچنان پاسخ گوی نیازهای روحی و جسمانی کاربران خود باشد. این در حالی است که مسکن معاصر تنها به منظور ایجاد یک مسکن به عنوان سرپناه بدون تامین نیازها و خواست های کاربران خود، در نظر گرفته می شود. در این راستا می توان به انعطاف پذیری به عنوان یکی از اساسی ترین مفاهیمی که به بهبود کیفی فضای سکونت منجر می گردد و در چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از طراحان و نظریه پردازان معماری بوده است اشاره نمود. انعطاف پذیری به ایده سازگاری با نیازهای ساکنان و یا تغییر در کالبد و فضا در طول زمان اشاره دارد. این پژوهش به روش کتابخانه ای و نه مطالعات موردی با هدف بحث و بررسی در مورد اصول و راهکارهای عملی جهت خلق مسکن انعطاف پذیر در کشورهای مختلف شکل گرفته است و این موضوع را با تمرکز بر چند پروژه مسکونی مورد بحث قرار می دهد.

معماری مسکونی، فضای انعطاف پذیر، سیستم کالبدی، عناصر سازنده