امین زینل همدانی - عضو هیات علمی دانشگاه شیخ بهایی،
امیر حسین مشرف - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی یزد،

فضای عمومی به عنوان صحنه نمایش زندگی اجتماعی، فضایی است که زندگی جمعی و روزمره ساکنین را بیان کرده و بر آن تاثیر می گذارد. در واقع رابطه فضای عمومی و محتوای اجتماعی آن یک رابطه دو طرفه است و مردم به عنوان کاربران فضا بر آن تاثیر گذاشته و از آن تاثیر می پذیرند. این در حالی است که امروزه، فضاهای عمومی موجود، متناسب با نیازهای انسان امروز شکل نگرفته، زندگی اجتماعی در آن ها جریان نداشته و نقش آن ها صرفا به ارتباط دهنده بین مقصدها تقلیل یافته است. عدم وجود جریان زندگی اجتماعی در فضاهای عمومی، باعث جداسازی مردم از محیط و از یکدیگر شده و نتیجه آن ظهور نابسامانی ها در کالبد و ایجاد ناهنجاری های اجتماعی در فضای عمومی است . هدف از این پژوهش بررسی ضرورت وجود مکان های سوم به عنوان فضای تجمع غیررسمی در عرصه های عمومی و نقش آن ها در بهبود عملکرد اجتماعی فضای عمومی است. مهم ترین پرسش در این پژوهش آن است که چگونه و با استفاده از چه راهکارهای طراحی می توان چنین مکانی را ایجاد نموده و زمینه شکل گیری فعالیت و تعامل افراد را در مکان سومی به غیر از خانه ( مکان اول ) و محل کار ( فضای دوم ) فراهم ساخت. این پژوهش سعی دارد با استفاده از بررسی پاتوق های قدیمی و دلیل بودن آن ها در فضاهای شهری تاثیرات آن ها بر محیط های اجتماعی با ایجاد و تقویت مکان سوم حال حاضر، بین زندگی اجتماعی غیررسمی و قلمرو فضای عمومی ارتباط برقرار کند.

فضای عمومی، پاتوق، مکان، مکان سوم