سارا احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد سبزیکاری،گروه باغبانی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
کامبیز مشایخی - دانشیارعلوم باغبانی،گروه باغبانی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ایران
سیدجواد موسوی زاده - استادیارعلوم باغبانی،گروه باغبانی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

ترب اسبی (Armoracia rusticana) گیاهی چند ساله از خانواده شب بو میباشدکه کشت و کار آن در جهان کم صورت میگیرد. محبوبیت این گیاه به دلیل خاصیت دارویی برای درمان برخی از بیماریها و همچنین استفاده از آن در ادویه و سسهای تند است. در نتیجه کشت و تکثیر آن در حال گسترش است. این گیاه بذر کمی تولید میکند که با توجه به گزارش ها اغلب آنها عقیم هستند. لذا تکثیر انبوه این گیاه از طریق کشت درون شیشه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در تولید کالوس عواملی از قبیل ژنوتیپ، تنظیم کنندههای رشد، محیط کشت و شرایط محیطی اثر گذارند. لذا در این تحقیق کالوس زایی ترب اسبی در دو محیط کشت مایع و جامد B5 تحت تیمارهای هورمونی بررسی شده است. برای شروع آزمایش، ریزنمونهها سه بار با مایع ظرفشویی شسته شدند و بعد از آن با قارچ کش بنومیل دو در هزار به مدت 60 دقیقه و سپس با الکل 70 درصد 60) ثانیه) تیمار شدند. ضدعفونی ریزنمونهها با هیپوکلریت سدیم 70 درصد به مدت زمان 30 دقیقه انجام شد و پس از سه بار آبکشی با آب مقطر استریل در زیر هود لامینار بر روی محیط کشت B5 حاوی 8 درصد آگار و 3 درصد ساکارز و 1 ppm هورمون 2_4_D و نیز در محیط کشت B5 حاوی 3 درصد ساکارز و 1 ppm هورمون 2_4_D کشت شدند. دو هفته بعد از کشت شیشه های سالم درمحیط کشت B5در دو فاز مایع و جامد حاوی 3 درصد ساکارز و 2 ppm کینیتین و 1 ppm ایندول استیک اسید واکشت شدند. با کشت ریزنمونههای ریشه گیاه در این دو فاز جامد و مایع محیط کشت B5، نتایج قابل توجهی حاصل شد. در محیط جامد نسبت به کشت مایع حاوی 2pmm کینیتین و 1pmm ایندول استیک اسید کالوسهای بهتر و بیشتری تولید شد. در پایان هفته چهارم پس از واکشت، محیط جامد 100 درصد و در محیط مایع 90 درصد کالوس زایی داشت.

ترب اسبی، کشت بافت، کالوس زایی، هورمون