سیدمحمدشهاب طباطبایی - کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه علامه طباطبایی
تیمور محمدی - دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
مرتضی خرسندی - استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

قدرت بازاری به توانایی تاثیر گذاری بر بازار اطلاق می شود. بنگاه در بازار انحصاری دارای قدرت قیمت گذاری است. یکی از انواع انحصارها، کارتل است. دو ویژگی مهم رفتار کارتلی، تاثیر بر میزان تولید و تاثیر بر قیمت است. در زمینه مقدار تولید، کارتل با هماهنگی میان اعضاء میزان تولید را کنترل می کند و در زمینه اثر بر قیمت بدین صورت است که با کنترل میزان تولید، بر قیمت بازار تاثیر می گذارد. در این پژوهش برای بررسی قدرت بازاری سازمان اوپک، به این مساله پرداخته می شود که آیا سازمان اوپک همانند یک کارتل رفتار کرده است از این رو برای سنجش قدرت بازاری اوپک، رفتار و هماهنگی تصمیمات تولیدی اعضای اوپک مطالعه می شود. فرضیه های پژوهش بدین صورت است که میان تولید کل اوپک و تولید اعضای اوپک هماهنگی در رفتار و تصمیمات تولیدی وجود دارد و نیز تولید کل اوپک تعیین کننده قیمت های نفت در بازار های جهانی نفت است. برای اثبات فرضیه اول از تکنیک هم انباشتگی درقالب مدل ARDL و آزمون کرانه ها و برای فرضیه دوم از آزمون علیت تودا- یاماموتو استفاده شده.داده های مورد استفاده در این پژوهش شامل تولید اعضای اوپک، قیمت های جهانی نفت برنت و دبی و وست تگزاس اینترمدیت در بازه زمانی 1994- 2016 به صورت فصلی و ماهانه و 1980- 2016 به صورت سالانه می باشد. نتایج بیانگر عدم وجود رابطه بلندمدت میان تولید اعضای اوپک و تولید کل اوپک بوده و نیز جهت علیت از قیمت های نفت به تولید اوپک است.

اوپک، کارتل، هم انباشتگی، ریشه واحد