مصیب پهلوانی - دانشیار اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان
هاجر اثنی عشری - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه سیستان و بلوچستان
علی سردارشهرکی - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه سیستان و بلوچستان

صنعتی شدن جوامع، به بهره برداری بیشتر و فشرده تر از سوخت های فسیلی مانند زغال سنگ نفت گاز به منظور استفاده در تولید و حمل و نقل منجر شده است. احتراق این سوخت ها موجب آزاد شدن دی اکسیدکربن در اتمسفر می شود، از این رو کشورهای تولید کننده این مواد نقش بسزایی در انتشار این گاز دارند. در این مطالعه به بررسی رابطه پویا بین مصرف زغال سنگ، رشد اقتصادی، باز بودن تجارت و انتشار دی اکسیدکربن برای اقتصاد ایران پرداخته شده است. به این منظور ابتدا آزمون ریشه واحد و شکست ساختاری بررسی و سپس رابطه کوتاه مدت و بلندمدت متغیرها با استفاده از مدل خودر گرسیونی با وقفه های توزیعی (ARDL) برای سال های 1390-1365 مورد بررسی قرار گرفته شده است. نتایج نشان داد که یک رابطه بلندمدت بین مصرف زغال سنگ، رشد اقتصادی، تجارت آزاد و تولید دی اکسیدکربن وجود دارد. همچنین نتایج تجربی حضور منحنی زیست محیطی کوزنتس در کوتاه مدت و بلندمدت نیز نشان داد که مصرف زغال سنگ بر روی رشد اقتصادی کشور اثر دارد. لذا اولین اقدام در جهت کاهش انتشار در کشور، توجه به فرایند مصرف زغال سنگ است، از این رو باید سیاست گذاری و اقدامات لازم در جهت اصلاح و افزایش کارایی مصرف زغال سنگ انجام پذیرد.

مصرف زغال سنگ، دی اکسیدکربن، رشد اقتصادی ایران، مدل خودر گرسیونی با وقفه های توزیعی