سمانه قوشچیان چوبمسجدی - دانشجوی دکتری روان شناسی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه سمنان
شاهرخ مکوند حسینی - دانشیار روان شناسی دانشکده روان شناسی دانشگاه سمنان
محمود نجفی - استادیار روان شناسی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه سمنان
ایمان الله بیگدلی - استاد روان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

درمان های مکمل مانند آموزش روانی کانون توجه جامعه ی درمانی بیماران دو قطبی و بسیاری دیگر از بیماری های مزمن روانی و طبی قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر سنجش مقایسه اثر بخشی درمان های مکمل آموزش روانی-فردی و آموزش روانی-خانواده در کنار درمان روان پزشکی بیماران دوقطبی نوع یک، در قیاس با درمان روان پزشکی تنها در پیشگیری از بروز دوره های افسردگی و مانیا بوده است. پس از وارسی معیارهای ورود و خروج یک نمونه 66 نفری از بیماران دچار اختلال دو قطبی نوع یک با شیوه هدفمند انتخاب شدند. افراد به طور تصادفی در سه گروه آموزش روانی-فردی، آموزش روانی-خانواده و گروه کنترل قرار داده شدند. سنجش علایم افسردگی و شیدایی با استفاده از آزمون های سنجش شیدایی یانگ و سنجش افسرگی همیلتون صورت گرفت. افراد در سه نوبت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری مورد سنجش واقع شدند. داده ها از پرسشنامه ها استخراج و با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری تحلیل شد. نتایج تحلیل های آماری در شیدایی تفاوت های معناداری را میان گروه های تحقیق نشان داد. گروه آموزش روانی- خانواده همراه با دارو درمانی در پس آزمون به گونه معنادار میانگین پایین تری از گروه کنترل (درمان روانپزشکی تنها) از نظر علایم شیدایی داشتند، اما در پیگیری تنها میانگین گروه آموزش روانی-خانواده از گروه کنترل در علایم شیدایی پایین تر بود. اثر معنادار دیگری بدست نیامد. آموزش روانی-خانواده علایم شیدایی بیماران را در کوتاه مدت و بلند مدت کنترل می کند. در مجموع می توان نتیجه گرفت که درمان مکمل آموزش روانی-خانواده در پیشگیری ازعود غیره منتظره علایم اپیسودیک شیدایی در بیماران دو قطبی نوع یک که تحت درمان روانپزشکی هستند، موثر است و در کنار درمان روانپزشکی آنان توصیه می شود.

اختلال دوقطبی، آموزش روانی-فردی، آموزش روانی-خانواده، افسردگی، شیدایی