مسعود امید - استادیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز

دستگاه های متافیزیکی، بخش مهم و قابل توجه از مجموعه تاریخ فلسفه را به خود اختصاص داده اند. یک پرسش اساسی در مورد نظام های متافیزیکی کلاسیکی می تواند این باشد که آیا می توان الگو و مدل کلی و واحدی را برای ارایه محتوا و ابعاد آنها تنظیم و پیشنهاد کرد، به گونه ای که این دستگاه های متافیزیکی را در آن قالب به نمایش گذاشت این نوشتار، نخست به دنبال پیشنهاد و توضیح و الگویی واحد برای دستگاه هایی که متافیزیکی است. الگوی مذکور مشتمل بر اجزای چندی است از قبیل: موضوع محوری، مفاهیم اساسی، تعاریف، اصول، چشم انداز کلی به واقعیات، توصیف مبدا و جهان و انسان، همبستگی مباحث با حضور و استدلال ها، و آنگاه در پی تنظیم و بیان دو دستگاه مهم متافیزیکی افلاطونی و ارسطویی، در قالب مدل مذکور می باشد. به نظر می رسد که متافیزیک پای کلاسیک از این طریق، ماهیت، محتوا و قالب خود را هر چه بهتر آشکار می سازند و به علاوه از این راه، امکان تنظیم و آموزش و نیز مقایسه میان آنها با سهولت بیشتری انجام پذیرد.

الگو محوری در متافیزیک، الگوی واحد پیشنهادی،الگوی متافیزیک افلاطونی،الگوی متافیزیک ارسطویی