علیرضا فخاری - استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، تهران

روش شناسی تفسیری یکی از مهم ترین علوم در حوزه قرآن پژوهی است که می تواند به شیوه های مختل فهم و تفسیر قرآن را از آن استخراج نمود. میزان آشنایی مفسر با متن و مولف نیز ارتباط مستقیم با این فهم دارد. این ویژگی در حضرات معصومین (علیهم السلام) به سبب قرابت ایشان با متن قرآن و عالم وحی، مطالعه روایات تفسیری را از دو بعد دارای اهمیت مضاعف می کند. اول از حیث القای محتوا و دوم به جهت الگوگیری از شیوه تفسیری آنها. کلام و پاسخ های امام رضا (ع)، با قرآن و برگرفته از قرآن می باشد. لذا نیاز به بیان معصوم (ع) در تفسیر قرآن ضروری است و کم توجهی یا بی توجهی، موجب خروج و انحراف از مراد واقعی در آیات قرآن شود. شیوه تفسیری امام رضا (ع) در گونه های مختلفی از جمله ارشادی، تطبیق مصداقی و تطبیق فعلی و رفتاری اعم از عملکرد و رفتار خود یا دیگران ظهور دارد. در مواردی استناد به بخشی از آیه بوده است نه کل آیه یا چند آیه. می توان گفت شیوه تفسیری معصومان (علیهم السلام)، اگرچه در مواضعی برای دیگران قابل الگو برداری است، ولی در همه موارد، شمولیت ندارد و قابل تسری به افراد عادی نیست.

قرآن کریم، امام رضا (ع)، تفسیر، روش شناسی، جری و تطبیق