امید زمانی - مربی مرکز تحقیقات کشاورزی نهبندان، سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان، خراسان- ایران
علی دماوندی - مربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دامغان، دامغان- ایران
پیمان فروزش - مربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دامغان، دامغان- ایران

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر فنولوژی اجزای عملکرد و عملکرد دانه دو رقم آفتابگردان آزمایشی در سال زراعی 1375 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان واقع در روستای خاتون آباد اصفهان انجام شد. آزمایش به صور طرح کرت های یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. چهار تاریخ کاشت شامل: چهارم و نوزدهم اردیبهشت، سوم و هیجدهم خرداد به عنوان فاکتور اصلی و ارقام به نام های رکورد و زاریا به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج این آزمایش نشان داد که زمان وقوع مراحل اصلی نمو تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار داشت. اثر ارقام بر کلیه ی مراحل اصلی نمو به جز مرحله سبز شدن معنی دار بود. ارقام زاریا و رکورد به ترتیب پس از 1653 و 1755 درجه – روز رشد (GDD) از کاشت به مرحله رسیدگی فیزیولوژیک رسیدند. بین ارقام از نظر ارتفاع نهایی بوته تفاوت معنی دار وجود داشت. با تاخیر کاشت، عملکرد بیولوژیک تعداد دانه در طبق و تعداد دانه در ردیف کاهش یافت ولی وزن صددانه افزایش داشت. رقم رکورد نسبت به رقم زاریا دارای عملکرد بیولوژیک و وزن صد دانه بیشتر و تعداد ردیف و تعداد دانه کمتری در طبق بود. در این آزمایش، عملکرد دانه در تاریخ های کاشت و ارقام تفاوت معنی دار داشتند با تاخیر کاشت عملکرد دانه کاهش یافت و بیشترین عملکرد دانه مربوط به تاریخ کاشت چهارم اردیبهشت معادل 5099 کیلوگرم و کمترین آن مربوط به تاریخ کاشت 18 خرداد برابر 4192 کیلوگرم در هکتار بود. با توجه به شرایط این آزمایش می توان رقم رکورد را جهت کاشت در هفته اول اردیبهشت در شرایط مشابه آزمایش حاضر توصیه کرد.

آفتابگردان، تاریخ کاشت، رقم, عملکرد دانه، فنولوژی