امیر وحدتی راد - دانشجوی دکتری دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
مسعود اصفهانی - استاددانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
غلامرضا محسن آبادی - استادیارگروه زراعت و اصلاح نباتات،دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
عاطفه صبوری - استادیارگروه زراعت و اصلاح نباتات،دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

با توجه به اهمیت صفات ریختی (مورفولوژیک)، دمای پوشش گیاهی و ارتباط آنها با عملکرد دانه رقمهای برنج، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سالهای 1392 و 1393 در مزرعه پژوهشی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سه زمان نشاکاری (15 اردیبهشت، 30 اردیبهشت و 15 خرداد) در کرتهای اصلی و شش رقم برنج (هاشمی، سنگ جو، علیکاظمی، درفک، خزر و گوهر) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با تاخیر در زمان نشاکاری، شمار پنجه بارور در بوته در سال اول و دوم به ترتیب تا 4/6 و 1/6 پنجه بارور و شاخص سطح برگ بهطور معناداری تا 6/1 و 51/1 به ترتیب در سال اول و دوم آزمایش و سرعت پنجهزنی تا 08/0 پنجه در روز کاهش یافت. نتایج نشان داد که رقم خزر در سال اول و دوم به ترتیب با 69/2 و 11/3 درجه سلسیوس، بیشترین تفاوت دمای پوشش گیاهی با محیط را داشت و دمای پوشش گیاهی کمتری نسبت به محیط داشت. نتایج این پژوهش نشان داد که با تاخیر در زمان کاشت، عملکرد دانه بیشتر رقمهای برنج بهطور معنیداری کاهش یافت. به نظر میرسد رقم خزر با حفظ شمار پنجه بارور در مترمربع و داشتن دمای پوشش گیاهی پایینتر نسبت به دیگر رقمهای در زمانهای نشاکاری مختلف، توانست پایداری (ثبات) عملکردی خود را در شرایط نامساعد محیطی همچون دمای میانگین بالا و دریافت کمتر دما و تابش تجمعی در طول دوره رشد بهویژه دوره پر شدن دانه حفظ کند.

برنج، پنجه بارور، دمای پوشش گیاهی و سرعت پنجه زنی