سارا فرخ زاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان و مدرس دانشگاه پیام نور فارس، مرکز داراب
قاسم محمدی نژاد - دانشیار اصلاح نباتات، بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و قطب علمی تنشهای محیطی در غلات، دانشگاه شهید باهنر کرمان
حسین شاهسوندحسنی - دانشیار اصلاح نباتات، بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیرازو عضو قطب علمی تنشهای محیطی غلات

در این بررسی پایداری عملکرد دانه هفده ژن نمون (ژنوتیپ) شامل هشت رگه (لاین) غله جدیدتریتیپایرم، پنج رگه امیدبخش تریتیکاله و چهار رقم گندم نان در طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در هفت محیط طی سالهای زراعی 80-1381 ،81-1382 ،84-1385 و 88-1389 با روش امی بررسی شد. نتایج تجزیه اثرگذاریهای افزایشی جمع پذیر و اثرگذاریهای متقابل ضربپذیر نشان داد که اثرگذاریهای اصلی محیط و اثر متقابل ژن نمون در محیط بسیار معنیدار بود به طوریکه 49/89 درصد از مجموع مربعات آن توسط سه مولفه اصلی اول اثر متقابل (IPCI( تبیین شد. نتایج بایپلات اجزای ژن نمونی و محیطی اولین، دومین و سومین مولفه اصلی اثر متقابل و میانگینهای عملکرد ژن نمونها و محیطها، آماره های پایداری SIPC3 و EV3 در مدل AMMI3 و تجزیه الگوی واکنش ژن نمونی نشان داد که ارقام زراعی گندم نان واکنش ناپایداری تا پایداری ضعیف و دو رگه تریتیکاله 4115 و 4108 و رقم گندم کویر دارای سازگاری خصوصی با محیط ششم (کرمان) بودند ولی رگههای غله جدید تریتیپایرم پایدارترین واکنش را در محیطهای مختلف داشتند و رگه ترکیبی اولیه {6)-b/Cr)(b/Ka {(سازگاری خصوصی به منطقه نیریز نشان داد. رگه ترکیبی اولیه تریتی پایرم 5)-b/Cr)(b/Ka (با عملکرد بیش از میانگین و سازگاری عمومی مطلوب بهترین ژن نمون شناخته شد که میتواند به عنوان رگه مرتعی تولید علوفه و دانه مورد استفاده قرار گیرد.

اثر متقابل ژننمون و محیط، الگوی واکنش ژن نمونی، تجزیه امی