واکنش عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک ارقام مختلف گوجه فرنگی Lycopersicon esculentum Mill به تنش گرما

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تحمل گرما در یازده رقم گوجه فرنگی، بررسی واکنش آنها نسبت به شرایط طبیعی استان بوشهر و معرفی بهترین رقم در دو شرایط طبیعی و تنش گرما، طی مدت یکسال در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج فارس در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها حاکی از وحود اختلاف معنی دار بین ارقام و معنی دار شدن اثرات متقابل رقمو محیط برای تمامی صفات مورد بررسی بود. تنش گرما همه صفات مورد مطالعه را بطور معنی داری تحت تاثیر قرار داد. متوسط کاهش عملکرد ناشی از تنش گرما 33/72 درصدمحاسبه شد. بیشترین کاهش ناشی از تنش گرما در عملکرد میوه معادل 58/90 درصد بدست آمد. بیشترین همبستگی مثبت و منفی معنی دار با عملکرد تک بوته در شرایط نرمال به ترتیب متعلق به طول شاخساره(35/0 (و تعداد روز تا برداشت(37/0 (-و بالاترین همبستگی مثبت و منفی با عملکرد تک بوته در شرایط تنش گرما به ترتیب مربوط به ارتفاع گیاه(37/0 (و تعداد روز تا برداشت(67/0 (-بدست آمد. همبستگی عملکرد تک بوته در شرایط نرمال و تنش معادل 49/0 و معنی دار برآورد گردید که حاکی از امکان انتخاب در شرایط طبیعی برای شرایط تنش گرماست. بر اساس محاسبه شاخص تحمل گرما، تجزیه مولفه های اصلی و همبستگی بین این دو، ارقام T629 و 34095.E26 در هر دو شرایط نرمال و تنش، وضعیت مطلوبی داشته و از لحاظ برایند صفات ازجمله عملکرد تک بوته و تعداد روز تا شروع برداشت و درنظر گرفتن خصوصیتهای مورفولوژیک موثر در بازارپسندی میوه، به عنوان بهترین رقمهای قابل توصیه برای کشت در استان بوشهر می باشند. بیشترین مقدار شاخص تحمل تنش گرما(63/0 (و مقادیر مولفه های اصلی در هر دو شرایط نرمال و تنش گرما مربوط به رقم شماره شش بدست آمد. نکته جالب توجه، معنی دار شدن تفاوت هر سه خصوصیت مورفولوژیک میوه بین شرایط محیطی نرمال و تنش است که بیانگر تغییر کیفیت ظاهری میوه های تولیدی، ناشی از تنش گرماست.

کلیدواژه ها:

گوجه فرنگی ، عملکرد تک بوته ، ژنوتیپ ، تحمل گرما