بهروز واعظی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گچساران
جعفر احمدی - استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره ) قزوین

انتخاب ارقام بهبود یافته و پرمحصول با پایداری عملکرد بالا یکی از اهداف مهم اصلاح جو برای مناطق دیم و خشک می باشد. همچنین بررسی اثر متقابل ژنوتیپ با محیط به منظور آزادسازی ارقام پایدار برای مناطق مختلف حایز اهمیت است . بدین منظور در این تحقیق به منظور مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین های پیشرفته جو در شرایط دیم مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر کشور، تعداد 18 لاین پیشرفته جو (یک لاین شاهد، LB) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در چهار منطقه گچساران ، کوهدشت ، مغان و گرگان به مدت سه سال زراعی از نظر پایداری عملکرد دانه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر رقم و اثر متقابل رقم با محیط (مکان و سال). بر اساس نتایج تجزیه پایداری با مدل ابرهارت و راسل لاین های 2، 12 و 18 با عملکرد نسبتا بالا و ضرایب رگرسیونی غیرمعنی دار با یک و حداقل انحراف از رگرسیون به عنوان لاین های با سازگاری عمومی بالا برای تمام مناطق شناخته شدند. بر اساس نتایج واریانس درون مکانی لین و بینز پایدارترین و بهترین ژنوتیپ لاین 11 بود. در روش تجزیه رتبه ای لاین های 14، 11 و 1 جزو ژنوتیپ های پایدار بودند. در نتیجه گیری نهایی با روش های مختلف پایداری لاین های 11، 2 و 18 به ترتیب با 4122، 4096 و 3943 کیلوگرم در هکتار به عنوان مناسب ترین و پایدارترین لاین ها انتخاب و معرفی گردید.

جو، عملکرد بالا، پایداری ، سازگاری