محدثه معینی فر - پژوهشگر و کارشناس ارشد فقه و حقوق خانواده
فریبا حاجی علی - دکترای فقه و حقوق اسلامی، استادیار و مدیرگروه فقه دانشگاه الزهراء

حق انتساب طفل به پدر و مادر خود، یکی از اساسی ترین حقوق انسانی به شمار می رود که با ورود فن آوری های جدید تولید مثل به چالش جدی کشیده شده است. شبیه سازی مولد انسان در این زمینه سوالات بسیاری را به وجود می آورد. مقاله حاضر در پی پاسخ گویی به سوالات و چالش های موجود در نسب شناسی طفل شبیه سازی شده است. در این راستا، تولید مثل جنسی با منشاء دوگانه (پدر و مادر) در خصوصیات ژنتیکی طفل، و تولید مثل شبیه سازی با منشاء واحد (پدر یا مادر) مورد مقایسه قرار می گیرند و علاوه بر این، جواز شبیه سازی در چارچوب رابطه زوجیت یا خارج از آن نیز مطرح می شود. هرکدام از فرض های موجود، نتایج متفاوتی به دست می دهد که نگارنده شقوق مختلف آن را در آرای فقهای شیعه و سنی بررسی می نماید و در پایان آرای آن دسته از فقهای امامی را که معتقدند طفل شبیه سازی شده فاقد پدر است چون در یک تماس جنسی از نطفه پدر به وجود نیامده است، مورد انتقاد قرار می دهد و نیز دیدگاه فقهای اهل سنت را که طفل شبیه سازی شده در خارج از رابطه زوجیت را والد الزانا تلقی می کند، منطقی نمی شمارد و لارم می داند که طفل مزبور حداقل به یکی از طرفین ملحق گردد تا از حقوق قانونی برخوردار شود.

تولید مثل، شبیه سازی، صاحب سلول، صاحب تخمک، نسب