بررسی مفهوم کودک بارویکردی به حوزه کیفری

کودک در علوم مختلف انسانی تعاریف گاه متفاوتی دارد. عدم انطباق این تعاریف با یکدیگر و تاثیر آن در مقوله کاربردی عالم حقوق، آنجا که کودک را از نظر کیفری غیرمسوول میشناسیم یا به حمایت از او برمیخیزیم، ایجاب مینماید که محدوده کودکی مطابق با واقعیات تبیین گردد.نگارنده در این مقاله است که مفهوم کودک را در حوزههای مختلف روانشناسی، فقه و حقوق توضیح دهد و در بررسی تطبیقی این دیدگاهها مفهوم کودک را به دو منظور تحمیل مسوولیت کیفری به فرد و حمایت از او روشن نماید؛ پس لازم است دو چیز معین شود:1 سنی که تکامل شخصیتی به پایان نرسیده و ارتکاب جرم بر ساختار شخصیتی وی تاثیرات سوء خواهد گذارد، به منظور حمایت از بزهدیده.2 سنی که شخص قادر به تشخیص حسن قبح اعمال خود و نتیجه سوء حاصل از آن میباشد، به منظور تحمیل مسوولیت کیفری به مجرم.پس اگر تشخیص مفهوم کودک در قوانین جزایی با هدف وضع قوانین حمایتی نسبت به وی در قبال اعمال مجرمانه صورت میگیرد، باید این مرزبندی با توجه به تاثیر جرم بر روند رشد و سنی که تکامل شخصیتی انسان در آن متوقف میشود، باشد؛ و اگر مقصود شناخت دوران کودکی در جهت تعیین مسوولیت کیفری فرد است، شاخصه های آن، قدرت تشخیص حسن و قبح عملی و نتیجه حاصل از عمل است. همچنین ضروری است اصلاح قوانین در جهت تطبیق مفهوم کودک تحت حمایت با کودک واجد مسوولیت کیفری صورت گیرد و با توجه به این واقعیت که رشد امری تدریجی است، باید با پذیرش محدوده سنی معین چنان عمل شود که کودک دارای مسوولیت کیفری تخفیف یافته گردد؛ یعنی نه به طور کامل مبرا از مسوولیت کیفری شود و نه اینکه مسوولیت کیفری تام به او باز گردد.

کلیدواژه ها:

کودک ، بلوغ ، قانون ، جزا ، حمایت ، مسوولیت