ارغوان مدنی - گروه مهندسی بهداشت محیط، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
علی فاتحی زاده - گروه مهندسی بهداشت محیط، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

توسعه صنایع منجر به افزایش آلودگی محیط زیست به فلزات سنگین، بخصوص جیوه در محیط زیست دریایی شده است. انتشار فلزات سنگین به دریا می تواند ناشی از تردد نفتکشها، تخلیه آب توازن کشتیها، روغن موتور قایقها ، دفع فاضلاب صنایع مانند پتروشیمی، سموم و کود های کشاورزی باشد. جیوه دارای سمیت بالا، پایدار، بدون تغییرپذیری زیستی و غیرضروری برای انسان می باشد. این فلز قابلیت تجمع در بافت های موجودات زنده و بزرگنمایی زیستی در زنجیره غذایی را دارد. مصرف غذاهای دریایی یکی از راههای ورود جیوه به بدن افراد می باشد. در بافت بدن موجودات آبزی، جیوه به صورت متیل جیوه تجمع پیدا میکند که نسبت به اشکال عنصری و غیر آلی آن سمیت بیشتری دارد. مطالعه حاضر به بررسی میزان جیوه در بافت های مختلف ماهیان دریای خزر، خلیج فارس، رود خانه ها و دریاچه های سد ایران پرداخته است. همچنین میزان جیوه در ماهی با استاندارد های بینالمللی مقایسه شده است. حداقل و حداکثرمیانگین غلظت جیوه در بافت کبد به ترتیب 0/000338 و1/43 ، در آبشش، 0/025 و 1/34 و در عضله 0/000991 و 2/69 mg/kg وزن خشک می باشد. در اغلب نتایج، تجمع غلظت جیوه بر طبق استاندارد های FDA، WHO و FAO مجاز اعلام شده است. بیشترین آلودگی مربوط به ماهیان بندر امام واقع در خور موسی است. در کل آلودگی ماهیان آبهای جنوب به جیوه نسبت به شمال ایران بیشتر می باشد.

ماهی، جیوه، تجمع بیولوژیکی، آلودگی محیط زیست، غذاهای دریایی