سهیلا صلاحی مقدم - دانشیار دانشگاه الزهراء(س)

متون تاریخی، ما را با رخدادهای حیات اجتماعی، سیاسی، مذهبی، علمی و ادبی مردمی که قبل از ما میزیسته اند آشنا میکنند. نگارش کتابها به نثر ساده یا فنی و مصنوع در ادبیات فارسی سابقه ای طولانی دارد. جامعالتواریخ، که به دستور وزیر ایرانی ایلخانان یعنی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی، طبیب و دانمشند قرن هفتم و هشتم هجری قمری نوشته شد، یکی از متون تاریخی ادب فارسی است که اگر چه بنابر تحقیقات استاد مجتبی مینوی، فقط نقل و استنساخ کتابهای تاریخ قدیمیتر به فارسی است اما با وجود یکسان بودن موضوع، متن و ساختار زبانی آن میتواند مورد بررسی قرار گیرد بویژه که در این مقاله بخشی انتخاب شده که بوسیله دبیران رشیدالدین نوشته شده است یعنی ذکر سلطنت ابوالفتح مودود بن مسعود بن محمود که تاریخ یمینی در این مورد خاموش است. نتیجه به دست آمده نشان میدهد نثر این متن بینابین متمایل به مرسل است و از نظر جمله بندی و واژگان و نحو به نثر تاریخ بیهقی نزدیک میشود.

جامع التواریخ، رشیدالدین فضل الله همدانی، ساختار زبانی، تاریخ غزنویان