محمد جواد بادیاب - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی مالک اشتر
احسان محمد شریفی - استادیار، دانشکده مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی مالک اشتر
مجید طاووسی - استادیار، دانشکده مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی مالک اشتر
محمد رضا دهنوی - استادیار، دانشکده مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی مالک اشتر

در این تحقیق تاثیر عملیات حرارتی آستنیته کردن تک مرحله ای و دو مرحله ای بر روی اندازه و نوع کاربیدها، ریزساختار و خواص مکانیکی فولاد زنگ نزن مارتنزیتی AISI431 مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور عملیات آستنیته کردن تک مرحله ای در دمای 1030 درجه سانتیگراد بر روی فولاد 431 صورت گرفته و پس از کوینچ، عملیات تمپر بر روی آن در دمای 600 درجه سانتیگراد انجام شد. همچنین برای عملیات آستنیته کردن دو مرحله ای ابتدا فولاد در دمای 1070 درجه سانتیگراد آستنیته شده و پس از کوینچ، در دمای 200 درجه سانتیگراد تمپر شده و سپس مجددا در دمای 970 درجه سانتیگراد آستنیته و پس از کوینچ در روغن، نهایتا در دمای 600 درجه سانتیگراد تمپر شد. نتایج آزمون های کشش و سختی سنجی نشان داد که عملیات آستنیته کردن دو مرحله ای موجب کاهش جزیی در استحکام کششی و سختی فولاد در مقایسه با عملیات آستنیته کردن یک مرحله ای شده اما در مقابل موجب بهبود قابل ملاحظه ای در میزان ازدیاد طول یا انعطاف پذیری فولاد 431 می گردد. نتایج بررسی میکروسکوپ الکترونی روبشی و نوری انجام شده بر روی ریزساختار فولاد نیز نشان دهنده ریزتر شدن دانه ها، حل شدن کاربیدهای درشت و تشکیل کاربیدهای ریزتر حین عملیات آستنیته کردن دو مرحله ای نسبت به آستنیته کردن تک مرحله ای بود. همچنین نتایج آنالیز عنصری ( EDX ) نشان دهنده تشکیل کاربیدهای M7C3 در فولاد حین عملیات آستنیته کردن تک مرحله ای و کاربیدهای MC حین آستنیته کردن دو مرحله ای بود.

فولاد زنگ نزن مارتنزیتی، آستنیته کردن تک مرحله ای، آستنیته کردن دو مرحله ای