محمدحسین رضایی مقدم - استاد ژیومورفولوژی، دانشگاه تبریز
مسعود رحیمی - دانشجوی دکترای ژیومورفولوژی، دانشگاه تبریز

سیستم های رودخانه ای درنتیجه فرایندهای عادی فرسایش و رسوبگذاری دستخوش تغییر می شوند. ازاینرو، درگذر زمان، تغییراتقابل ملاحظه ای در مورفولوژی و دینامیک سیستم های رودخانه ای صورت می گیرد (کندولف و پایگی، 2003 : 105). در برنامه ریزی هرگونه پروژه ای در امتداد رودخانه ها، آگاهی از اصول ژیومورفولوژی رودخانه ای و فرایندهای مجرا به محققان اجازه می دهد تا رابطه بین فرم و فرایند در چشم انداز را درک کنند. ارزیابی های ژیومورفیک عموما شامل جمع آوری داده ها، بررسیهای میدانی و ارزیابی پایداری مجرا است که مبنایی برای تحلیل و طراحی تشکیل می دهد (کارگروه بازسازی رودخانه، 2001 : 26). مورفولوژی رودخانه ها در حفاظت و مقابله با سیلاب به واسطه پیوند و ارتباط آن با زیستگاه های طبیعی و انتقال سیلاب از اهمیت خاصی برخوردار است (سیر و همکاران، 2003 : 2). رودخانه ها از منظر مورفولوژیکی معمولا دارای بازه های مشابه، با الگوهای قابل تکرار، می باشند که این امر منجر به تلاشهای متعددی جهت طبقه بندی آنها شده است (روپر و همکاران، 2008 : 427 - 417). در طی دهه های گذشته، طبقه بندی های ژیومورفیک بسیاری در رابطه با رودخانه ها ایجاد و توسعه یافته است (کاندولف و پیگی، 2003 و شرودر، 2013). رویکردهای جدید طبقه بندی رودخانه بر روی تحلیل های حوضه ای مرتبط با مدیریت اراضی و بازسازی رودخانه تمرکز دارند. استفاده از یک رویکرد سلسله مراتبی، درک کل نگرتری از فرایندهای حوضه ای را امکان پذیر می سازد (شرودر، 2013 : 739).