ملیحه پورعلی - دانشجوی دکتری ژیومورفولوژی داننشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
عادل سپهر - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد، مدیریت مناطق خشک و بیابانی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست
محمدحسین محمودی قرایی - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد، گروه زمین شناسی دانشکده علوم

در پست ترین مناطق بعضی از حوضه های آبریز، دشت های مسطحی با مشخصات ویژه تشکیل می گردد که اصطلاحا به این مناطق کویر، دق یا پلایا (Playa) گفته می شود که عمدتا در مناطق خشک و به نسبت گرم و کم باران قرار گرفته اند که اغلب توسط نهشته های دریاچه ای عهد حاضر (تناوب لایه های رس، سیلت و نمک) پوشیده شده است (1978, Glennie). در مورد شکل گیری پلایا، برخی از پژوهشگران آن را باقیمانده دریاچه های بارانی (pluvial lake) میدانند که در دوره های یخچالی و به دلیل بارش فراوان تشکیل شده اند و سپس با شروع هولوسن که با افزایش دما و کاهش باران همراه بوده، این گونه دریاچه ها، به تدریج تحلیل رفته و در نهایت به پلایا تغییر شکل داده اند. ترکیب مواد موجود در پلایا متغیر بوده و گاهی می تواند منعکس کننده اقلیم گذشته باشد (Harrison, 1993) در سرتاسر ایران بیش از 60 پلایا (دریاچه های نمک خشک یا فصلی) گسترش دارد (Krinsley ,1970) از آنجایی که پلایا از مناطق حساس و شکننده در محیط های خشک محسوب می شوند بررسی آن ها به جهت برنامه ریزی و حفظ اکوسیستم دارای اهمیت می باشد امروزه داده های سنجش از دور به عنوان یک تکنیک برتر با امکان پردازش های مختلف بر روی داده های رقومی قابلیت دید عمومی و کلان نگری به قلمرو و نیز به لحاظ چند طیفی و چند زمانه بودن در مطالعات زمین ریخت شناسی قادر به بالا بردن روان ژیومورفولوژیست ها شده است و امکان بررسی تغییرات را در درازمدت با کاهش هزینه ها فراهم کرده است (سلطانیان، 1390، 25).