پایش سدهای انحرافی گامی در جهت افزایش تاب آوری در مدیریت بحران شبکه های آبیاری

اب؛ کالایی استراتژیک است که نقش کانونی در توسعه اقتصادی و به ویژه بخش کشاورزی کشور دارد. سدهای انحرافی، زیرساخت های بسیار مهمی هستند که علاوه بر هدایت و تامین آب مورد نیاز شبکه های آبیاری، وظیفه نگهداری و مدیریت آن را در حوزه های پایین دست سدهای تنظیمی و مخزنی برعهده دارند. پابرجایی (Robustness)؛ یکی از مهمترین مولفه هایی است که بر ویژگی های تاب آوری دلات دارد. زمانی یک سیستم از بعد پابرجایی در سطح بالایی است که عوامل ایمنی و محافظ در سیستم، نسبت به مخاطرات وجود داشته و سیستم از قابلیت مناسبی برای تغییر در زنجیره تصمیم گیری، برخوردار باشد. این امر باعث می شود که آسیب در یک بخش با احتمال کمتری به سایر بخش ها گسترش یابد. پایش منظم و ارزیابی کیفیت زیرسامانه ها، قابلیت اعتماد آن را تضمین خواهد کرد. بررسی ها نشان می دهد از یک سو سدهای انحرافی در رده حیاتی ترین تاسیسات در شبک های آبیاری می باشند واز سویی دیگر از منظر دو شاخص ارتفاع حجم مخزن، این نوع از سدها در طبقه بندی سدها عموما در رده سدهای کوچک قرار می گیرند. براین اساس در استانداردهای موجود جهت پایش آنها مکانیزم و فرآیند مشخصی تعیین نشده است. در این تحقیق که با روش توصیفی تحلیلی و بر اساس تجربیات سال ها بهره برداری از شبکه های متعدد آبیاری و زهکشی انجام شده است، از منظر اهمیت و نقش سدهای انحرافی در مدیریت بحران در شبکه های آبیاری و با توجه به خلاء موجود در استانداردهای شبکه های آبیاری، ضمن بررسی سدهای انحرافی موجود در حوزه های شبکه های آبیاری کرخه و شاوور و بررسی رده آنها از منظر عواقب شکست، نسبت به طراحی و پیشنهاد برنامه پایش سدهای انحرافی با هدف افزایش تاب آوری شبکه های آبیاری پایین دست اقدام شده است.

کلیدواژه ها:

پایش سدهای انحرافی ، پابرجایی ، شبکه های آبیاری ، مدیریت بحران ، تاب آوری