علیرضا محمدزاده قانع - موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی- مدرسی مسیول منابع طبیعی
علی اکبر پیرعزیزی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی - واحد علوم و تحقیقات تهران

جنگل های ارسباران با مساحت 110/000 هکتار در شمال آذربایجان شرقی یکی از نوادر اکولوژیک جهان و بعنوان یک ذخیره گاه بیوسفر از طرف یونسکو به جهانیان معرفی و توسط سازمان حفاظت محیط زیست منطقه محافظت شده قلمداد گردیده است. در این تحقیق عوامل فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی تخریب این جنگل ها و شدت هر یک از این عوامل در قالب یک مدلی اکولوژیکی خطی شناسایی و نشان داده شد که سالانه 2689/3 متر مکعب چوب از جنگلهای این حوزه برداشت میشود که در مقایسه با توان اکولوژیکی این حوزه (1309.1)، ملاحظه می شود ، این میزان برداشت چوب بیش از 2 برابر حد مجاز بوده و در صورت عدم تامین آن ، سالانه معادلی 25/7 هکتار، چوب از جنگل های حوزه ی ستن چای از بین خواهد رفت . در جهت حل کردن تضاد های ظاهری بین حفاظت از محیط زیست و نیاز های توسعه با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای کاسموس روسیه ، نقشه پراکنشی جنگل های منطقه تهیه و بر روی نقشه توپوگرافی هم مقیاس رویهم گذاری و نواحی سه گانه مدیریتی با توجه به ویژگی های هر ناحیه مشخص گردید و نتیجه گیری گردید که در اراضی جنگلی حداکثر مقدار برداشت چوب نباید از یک درصد موجودی سر پا یعنی 0/5 متر مکعب در هکتار تجاوز نماید. در اراضی مرتعی نیز حد مجاز حضور دام 0/7 واحد دامی در هکتار است و در اراضی زراعی تنها رعایت اصول زراعی (شخم در جهت عمود بر شیب ) امکان بهره وری پایدار را میستر ساخته و در اراضی متعلق به منطقه حفاظتی تنها کاربری زیست گاهی برای حیات وحشی مناسب بوده و توصیه می گردد .