کاظم ساعدی - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج ایران

تولید اطلاعات پایه و شناخت عناصر اصلی اکوسیستم مرتعی نیاز اساسی هر نوع مدیریتی در این عرصههاست. با وجود اطلاعات کلی در مورد مدیریت چرا، هنوز کار علمی مشخصی در این رابطه در کشور صورت نگرفته است. این پژوهش جزو اولین تلاشهایی است که برای شناخت رفتار رویشی گیاهان مرتعی در مناطق سارال کردستان طی سالهای 86-89 انجام شده است. برای تعیین تولیدکمی علوفه گونهها از یک منطقه قرق و مناطق خارج از قرق استفاده شد. روش قطع و توزین برای اندازهگیری تولید استفاده شد. تولید ماهانه و سالانه کل مرتع از طریق اندازهگیری تمامی گونهها محاسبه شد. با در نظر گرفتن جنبه حفاظتی برای محاسبه ظرفیت چرایی، حداقل میانگین تولید علوفه خشک قابل چرای گوسفند میش بالغ نژاد کردی تیپ کوهستان در این سایت 1500 کیلوگرم در هکتار است. علوفه تولید شده در سال کم تولید حدود 40 درصد سال پرتولید بود و نشان میدهد که با نوسان شرایط اقلیمی تولید دو و نیم برابر نوسان داشتهاست. این نسبت در گونهها خیلی متفاوت بود. بطور متوسط توزیع تولید در ماههای فروردین تا مرداد به ترتیب حدود 6، 43، 28، 20 و 3 درصد بود و نشان داد که عمده تولید در ماه اردیبهشت صورت میگیرد. درگونههای مورد بررسی نیز حدود 80 درصد آنها سهم بیشتری از تولید را در اردیبهشت و 15 درصدشان در ماه خرداد داشتند. ظرفیت چرایی دام در ماهها و سالهای مختلف محاسبه و شدت دام-گذاری متناسب ارایه شد. بر این اساس، با در نظر گرفتن مدیریت حفاظتی بر اساس ضریب %70 میانگین سالها، عدد 3.7 واحد دامی در هکتار در فصل چرای چهارماهه منطقه سارال به دست آمد.

سارال، کردستان، تولید، چرای دام