شبیه سازی اثرات تغییر کاربری اراضی، بر فرسایش و رسوب، با استفاده از مدل ژیوویپ مطالعه موردی حوضه ستن چای آذربایجان شرقی

این تحقیق، به بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی در میزان فرسایش و رسوب به دست آمده در حوزه آبخیز ستن چای (عاشقلو) به صورت شبیه سازی شده و با استفاده از مدل GEOWEPP میپردازد. GEOWEPP به معنی پروژه پیشبینی فرسایش آبی است، یک مدل کامپیوتری بسیار پیشرفته که میتواند میزان فرسایش و رسوب را بر روی دامنه ها و در داخل آبراهه ها، برآورد کند. این مدل در کاربریهای کشاورزی، مرتع، جنگل و راهها قابل استفاده است و می توان گفت که GEOWEPP ، مدل پیشرفته ی مدل WEPP می باشد. میانگین تحویل رسوب در واحد سطح، از حوضه ی آبخیز به دست آمده برابر با 0/9تن در هکتار در سال، رواناب 354925 مترمکعب در سال و با 6610.9 تن رسوب در سال به دست آمد. کل حوضه شامل 7 درصد جنگل، 17 درصد مرتع، 11/8درصد زمین زراعی و0/20 درصد حاشیه رودخانه هست. به دلیل بیشتر بودن حجم جنگل در حوضه، مقدار رسوب به دست آمده خیلی ناچیز و رضایتبخش است . نتایج نشان میدهد که با تغییر کاربری از جنگل به جنگلی که دچار آتشسوزی شده، میانگین تحویل رسوب در سال در واحد سطح از 0/9 به 3/1 تن در هکتار در سال، میانگین رسوب از 6610 تن به 22307 تن در سال و رواناب از 354925 مترمکعب به 833282 مترمکعب در سال میرسد و با تغییر کاربری از جنگل به زمین زراعت دیم میانگین تحویل رسوب در سال در واحد سطح از 0/9 به 17/1تن در هکتار در سال، میانگین رسوب از 6610 تن به 123337 تن در سال و رواناب از 354925 مترمکعب به 1703169 مترمکعب در سال تغییر خواهد یافت. نشانگر آن است که با تغییر کاربری جنگل، در صورت آتش سوزی موارد به دست آمده حدود سه برابر و با تغییر جنگل به زمین زراعت، حدود هفده برابر دچار فرسایش و رسوب به دست آمده خواهد داشت که بیشتر به فاجعه شبیه است

کلیدواژه ها:

وپ ، ژیووپ ، حوضه ی آبخیز ، فرسایش ، رسوب ، خاک ، ستن چای