فرید نورمندموید - مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران
اکبر عبدی قاضی جهانی - مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران
جواد شیخ زاده - کارشناس، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران
محمدرضا نجیب زاده - مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزشی و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران

مراتع کشور از جمله ارسباران بدلیل خشکی و خشکسالی از نظر سطح تولید روند نزولی را طی می کند، بنابراین مطالعه اثرات تنش خشکی حایز اهمیت است. برای مقابله با این بحران ها و اصلاح و احیای مراتع و تولید علوفه در سطح وسیع شناخت ارقام پر محصول و متحمل به خشکی نباتات علوفهای نظیر اسپرسی که حداکثر بهرهوری از آب را دارند، ضروری است. اسپرسی OnobrychiS (SatiVa) یکی از گیاهان علوفهای دایمی یا چند ساله است. اسپرسی به علت سبز ماندن چندین ماهه و دارا بودن ریشه های عمیق و تکثیر به وسیله بذر و مقاومت زیاد نسبت به خشکسالی و چرای مفرط و دوام چندین ساله از اهمیت ویژهای برخوردار است و می - تواند به منظور تامین علوفه به صورت تک کشتی و یا کشت مخلوط با سایر نباتات علوفهای مورد استفاده قرار گیرد. از طرفی این گیاه در دامها تولید نفخ نمیکند و خوشخوراک نیز می باشد. در این پژوهشی، 44 اکوتیپ اسپرسی از استان های مختلف کشور شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، همدان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، اصفهان، تهران و استان مرکزی مورد بررسی قرار گرفتند. در اجرای طرح، بستر کشت با عملیات شخم، دیسک و کرت بندی آماده گردید. سپس 44 اکوتیپ اسپرسی در نیمه دوم فروردین در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردید. پس از کاشت جهت جوانه زنی بذور بطور یکسان آبیاری شدند. بعد از جوانهزنی هیچگونه آبیاری صورت نگرفت. پس از دو سال یادداشت برداری از صفات عملکرد علوفه خشک، ارتفاع بوته، قدرت رشد، تاریخ گلدهی، نسبت برگ به ساقه و صفات کیفی شامل قابلیت هضم، پروتیین خام، فیبر خام و... ارقام پرمحصول، سازگار و متحمل به خشکی کبوترآباد و سردشت به ترتیب با میانگین عملکرد 2310 و 2047 کیلوگرم در هکتار معرفی شدند

اسپرسی، خشکی، مراتع، ارسباران