سالار پاشاپور - دانشجوی کارشناسی علوم و مهندسی آب دانشگاه اردکان
ابوالفضل عزیزیان - عضو هیات علمی دانشگاه اردکان
نجمه یرمی - عضو هیات علمی دانشگاه اردکان

پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگی و عدم تکافوی منابع آب در کشور به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مدیریت منابع آب را به موضوعی پر اهمیت بدل ساخته است. در این زمینه به آب نهفته درمحصولاتکشاورزی یا آب مجازی، که با مبادلات تجاری وارد منطقه شده یا از آن خارج میشود، امروزه بیشترتوجه شده است. هدف از این مطالعه برآورد آب مجازی و بررسی نقش آن در مدیریت منابع آب دراستان های فارس و یزد با اقلیم خشک و نیمه خشک بود. در این پژوهش آب مجازی محصولات مهم زراعی (گندم، برنج، ذرت، جو و پنبه) و باغی (مرکبات، پسته، خرما و انار)، طی سال های1386-91 محاسبه و بررسی شد.برای تعیین نیاز آبی محصولات مورد مطاالعه از مدل کراپ وات استفاده گردید. بر اساس نتایج حاصل، متوسط نیاز آبی و میانگین آب مجازی محصولات باغی نسبت به محصولات زراعی بیشتر بود. استان های فارس و یزد طی سال های مورد بررسی به ترتیب، صادر کننده آب مجازی و وارد کننده آب مجازی بودند . اگراستان یزد محصولات مورد نیاز خود را از فارس وارد کند با توجه به مقدار متوسط تولید در استان یزد، کل آب صرفه جویی شده 589/129 میلیون مترمکعب خواهد بود. در این تحقیق میزان شاخص کم آبی و شدت مصرف آب در بخش کشاورزی به طور متوسط، در استان فارس 5/78 و 77 درصد و در استان یزد 3/74 و 73 درصد برآورد شد، که حاکی از کمبود شدید در منابع آب دو استان و بالا بودن شدت مصرف آب در بخش کشاورزی است.

آب مجازی، بهره وری آب، مبادله آب مجازی، شاخص های منابع آب