مهدی رفیعی - دارای دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور مرکز زاهدان.

کنش ارتباطی، نوعی کنش اجتماعی معطوف به حصول تفاهم می باشد. بر مبنای این نظریه، کنشگران برای رسیدن به یک درک مشترک از طریق استدلال، وفاق و همکاری با یکدیگر ارتباط متقابل برقرار می کنند و سعی می نمایند کنش های خود را از طریق استدلال با همدیگر یکپارچه و هماهنگ سازند. بر این اساس، کنش ارتباطی از دید هابرماس در پی تحقق تفاهم بوده که این تفاهم از مسیر گفت و گو حاصل خواهد شد. به این نظریه با وجود شهرت فراوان، انتقادات مهمی وارد است که در این مقاله با توجه به ماهیت و موضوع تحقیق، با استفاده از روش تحقیق اسنادی، سعی شده است مطالعات و تحقیقات موجود در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته و به تعدادی از مهم ترین و اصلی ترین انتقادات مطرح شده اشاره شده و مورد تدقیق و توضیح بیشتری قرار گیرند و به جنبه ها و ابعاد قابل نقدی که در این مطالعات بدانها پرداخته نشده است نیز اشاره شود. یافته های این تحقیق نشان می دهد که از جمله مهم ترین انتقادات به این نظریه میتوان به وفادار نبودن این نظریه به ریشه های مارکسیستی خود، نسبی گرایی، ایده آلیستی بودن، و تکیه اش بر حقیقت توافقی اشاره کرد. در بحث جنبه های مثبت این نظریه نیز به این مسیله اشاره شده است که تاکید هابرماس بر کنش ارتباطی آزاد در جهت رسیدن به تفاهم و درک متقابل، تاکیدی با ارزش و در راستای اصول انسانی و ارزشهای اساسی بشریت است.

هابرماس، کنش ارتباطی، زیست جهان، سیستم، عقلانیت ارتباطی