علی فریدونی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین، دانشگاه ارومیه
میر نجف موسوی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه ارومیه
وحید محمد نژاد - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه
ساسان پروندی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و دفاع مقدس، دانشگاه ارومیه

تجارب و شواھد ثبت شده در جنگ ھای اعصار گذشته و قرن حاضر، نمونه ھای مستدل و انکار ناپذیری اند که اھمیت حیاتی پدیده دفاع غیرعامل را آشکار و ثابت می کنند. یکی از اقدامات در جھت کاھش آسیب پذیری انسانی، که نسبتی خاص با پدافند غیرعامل دارد مکان یابی پناھگاه ھایی است که مردم بتوانند در زمان حملات دشمن بدان ھا پناه ببرند. با توجه به ھزینه ھای بالایاحداث فضاھای امن پناھگاھی، احداث فضاھای چند منظوره به نحوی که در زمان صلح به کاربری خاصی تعلق یابند و در زمان بحران به عنوان فضای امن پناھگاھی مورد استفاده شوند، امری منطقی و مقرون به صرفه و دارای اھمیت است. بنابراین تحقیق پیش رو با ھدف مکان یابی پناھگاه ھای عمومی و چند منظوره شھری با رویکرد پدافند غیرعامل در شھر ارومیه بر پایه مطالعات کتابخانه ای و اسنادی در قالب تحقیقات توصیفی – تحلیلی پرداخته است. بدین منظور، 4 معیار و 12 شاخص موثر بر مکان یابی پناھگاه ھای عمومی را شناسایی و از طریق نظرسنجی در قالب مصاحبه مشخص و پرسشنامه از متخصصان و با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP به عنوان یکی از روش ھای تصمیم گیری چند معیاره به تعیین ضرایب اھمیت معیارھا پرداخته و در نھایت از طریق ھمپوشانی لایه ھای اطلاعاتی و اعمال این ضرایب در نرم افزار Arc GIs، مرجح ترین مکان ھا را متناسب با ھدف شناسایی کرده است. نتایج تحقیق نشان می دھد که از میان معیارھای معرفی شده معیار عملکردی بیشترین ضریب اھمیت و معیار محیطی – طبیعی کمترین میزان ضریب اھمیت را در فرایند گزینش محدوده ھای استقرار پناھگاه ھای عمومی از منظر متخصصان به خود اختصاص می دھند. برای دستیابی به نتایج مذکور، شھر ارومیه به دلیل اینکه یکی از شھرھای مھم و دارای اھمیت نظامی در شمال غرب کشور می باشد به عنوان نمونه ی مورد مطالعه انتخاب شده است.

مکان یابی، پناهگاه های عمومی و چند منظوره، پدافند غیر عامل، روش تحلیل سلسله مراتبی AHP