سیدسعید احمدپورمقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

حموییان خراسان، طی چندین قرن با پرورش رجال بزرگی در حوزه های علم، تصوف، حدیث، عرفان، طب، سیاست و ...جایگاهی ممتاز را در تاریخ ایران و اسلام به خود اختصاص داده اند. نام و نشان افراد این خاندان از قرن سوم (با تدابیر ودلاوریهای ابوجعفر حمویه بن علی در قوام بخشیدن به دولت سامانی) تا حدود قرن دهم هجری قمری به طور تقریباپیوست های در صفحات تاریخ به چشم میخورد. اثربخشی سنت فکری و کنشگری سیاسی حموییان فارغ از کمیت طویلزمانی، از حیث گستره جغرافیایی نیز بسیار قابل توجه است. چنانکه در دوره ای طولانی، بحرآباد جوین خاستگاه آل حمویهبه قطبی علمی و عرفانی مبدل می گردد، نفوذ معنوی آنان خراسان را درمینوردد و با هجرت بعضی از رجال خاندان، شام،مصر، شمال افریقا و یزد نیز در حوزه های فکری و سیاسی تحت تاثیر آرا و عملکرد حموییان قرار می گیرند. مقاله حاضرکه بخشی از رساله کارشناسی ارشد نگارنده با عنوان جستاری در باب کارنامه فرهنگی حموییان خراسان است، قصد دارد تا با معرفی اجمالی این خاندان، شرح زندگی برخی از رجال مهم آن، و ترسیم شجرهنامه حموییان خوانندگان را بااین تیره برجسته و پربار – که تاییدی دیگر بر شان والا و جایگاه کمنظیر خراسان پهناور در تاریخ ایران و اسلامند – آشنا نماید.

حموییان، بحرآباد، آل حمویه، سعدالدین حمویی