ابوتراب طالبی - استادیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی
معراج السادات ملکوتی - کارشناس ارشد برنامه ریزی رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

امروزه شناسنامه به عنوان یکی از شاخص ها و الزامات زندگی در جامعه مدرن شناخته می شود. این مقاله در صدد است که تاثیر شناسنامه و نقش آن در زندگی کودکان بدون شناسنامه را بررسی نماید. در انجام این پژوهش براساس رویکرد کیفی از نظریه مبنایی استفاده شده و نمونه گیری آن به صورت هدفمند می باشد. داده های تحقیق از طریق مصاحبه انفرادی با 21 کودک بدون شناسنامه ساکن مناطق خاک سفید و دروازه غار شهر تهران و نیز تشکیل جلسات بحث گروهی گردآوری شده است. یافته های این پژوهش نشانگر عدم شکل گیری احساس هویت در کودکان بدون شناسنامه است. کودکان بدون شناسنامه، داشتن شناسنامه را عامل دستیابی به رهایی و برخورداری از حقوق اجتماعی می دانند. فقدان شناسنامه، این کودکان را با مشکلات متعددی همچون عدم دسترسی به امکانات رفاهی، آموزشی و تحصیلی و ترک تحصیل، احساس تحقیر و احساس بی قدرتی و پوچی روبرو کرده است. در نهایت این مشکلات فرایند هویت یابی و شناخت فرد از خود را در جامعه دچار مشکل می کند

هویت، کودکان بدون شناسنامه، فرآیند هویت یابیکودک