بررسی شاخص های اقتصادی اجتماعی و روش های تعیین محدوده منطقه شهری تهران و ارایه الگوی مناسب برای آن

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره: 5، شماره: 17
  • کد COI اختصاصی: JR_QJSD-5-17_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 477
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد شیخی

استادیار برنامه ریزی دانشگاه علامه طباطبایی

میترا عظیمی

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

چکیده

امروزه بسیاری از کارشناسان برنامه ریزی و نظریه پردازان علوم منطقه ای پذیرفته اند که علاوه بر روستا و شهر، منطقه شهری نیز به یک فرم جدید اسکان بشر تبدیل شده است. منطقه شهری تفاوت های عمده ساختاری و عملکردی با روستا و شهر دارد. این مناطق از توان نهفته ای برخوردارند که بروز آن مشروط به شناخت و تعیین صحیح محدوده منطقه شهری و سپس برنامه ریزی و مدیریت متناسب برای آنهاست. بدیهی است به منظور دستیابی به یک برنامه ریزی صحیح برای مناطق شهری، می باید ابتدا مرز و محدوده آنها مطابق با موازین علمی تعیین شود. در ایران از سال 1374 منطقه های شهری به رسمیت شناخته شدند و تلاش های گوناگونی جهت دستیابی به تعیین علمی مرز و محدوده این مناطق آغاز شد. اما آنچه که در عمل دیده می شود، تعیین این محدوده ها اغلب با اتکا بر تقسیمات سیاسی اداری است. از آنجا که منطقه شهری تهران بزرگترین منطقه شهری در کشور بشمار می رود و دارای عملکردهای ملی و فراملی است، انجام هرگونه برنامه ریزی و سیاست گذاری برای آن مستلزم تعیین دقیق و علمی محدوده این منطقه شهری است. در این پژوهش پس از بررسی تمام روش های مرسوم، از روش تحلیل عاملی به عنوان روشی تکمیلی در راستای تعیین مرز و محدوده منطقه شهری تهران با اتکا بر شاخص های اقتصادی و اجتماعی استفاده شده است. به این ترتیب که 50 شاخص اقتصادی و اجتماعی در سطح شهرستان استخراج و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل عاملی اجرا شد. در نهایت نتایج برآمده از تحلیل عاملی، به نقشه GIS استان تهران لینک داده شد و پس از تهیه لایه های گوناگون، خروجی پژوهش در قالب نقشه بدست آمد. مطالعات این پژوهش نشان می دهد که با استفاده از روش تحلیل عاملی، محدوده منطقه شهری تهران برابر با محدوده کل استان تهران به جز شهرستان های فیروزکوه و نظرآباد است.

کلیدواژه ها

منطقه شهری، شهر منطقه، برنامه ریزی منطقه ای، منطقه، مجموعه شهری

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.