شناسایی صفات مرتبط با تحمل به خشکی در ژنوتیپ های جو Hordeum vulgare L.بومی مناطق گرم و خشک ایران

کاهش چشمگیر تنوع ژنتیکی در بسیاری از گونه های زراعی، توجه جهانی را به منشا اولیه ژنهای جدید که اغلب در تودههای بومی نهفته است و میتواند ژنهای ارزشمندی برای تحمل به تنشهای زنده و غیر زنده و صفات مطلوب اقتصادی باشد، جلب کرده است.در تحقیق حاضر بهمنظور ارزیابی واکنش توده های بومی جو زراعی در برابر خشکی و بررسی صفات مرتبط با تحمل تنش و درک روابط بین آنها، 25 ژنوتیپ بومی اقلیمهای خشک و نیمه خشک کشور از کلکسیون جو اهلی در بانک ژن گیاهی ملی ایران، بههمراه سه رقم زراعی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در دو وضعیت آبیاری نرمال و قطع آبیاری (تنش خشکی) در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر ارزیابی شدند. صفات ارزیابیشده شامل صفات فنولوژیک، فیزیولوژیک و آگرونومیک بود.شاخصهای تحمل و حساسیت به تنش نیز برای ژنوتیپها محاسبه شد. با توجه به ضرایب همبستگی، شاخص STI بهترین شاخص برای گزینش ژنوتیپهای متحمل به خشکی در گیاه جو شناخته شد. براساس این شاخص، ژنوتیپهای شماره (TN6711) 25، 26 (رقم نصرت)، (TN6652/2) 24 و (TN6436) 16، بهترتیب پرمحصولترین ژنوتیپها در وضعیت نرمال و تنش خشکی شناسایی شدند. رگرسیون گام بهگام بین شاخص تحمل تنش و صفات تحت ارزیابی، اهمیت فراوان صفات سطح ویژه برگ پرچم، تعداد سنبلچه در سنبله، سطح برگ و تعداد روز تا گلدهی را در وضعیت تنش خشکی نشان داد. تنها صفتی که در وضعیت رطوبتی نرمال با شاخص تحمل به تنش ارتباط نزدیکی داشت، صفت وزن صددانه بود.

کلیدواژه ها:

تحمل ، جو ، خشکی ، ژرم پلاسم ، شاخص