علی اکبر قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه پیام نور، مشهد ایران
حسن حمیدی - کارشناس ارشد، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد ایران
جابر آروس - دانشجوی کارشناسی ارشد، اصلاح نباتات، دانشگاه پیام نور، مشهد ایران
علی معصومی - استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، مشهد ایران

به منظور بررسی تاثیرات توام تنش شوری حاصل از کلرید سدیم و کلرید کلسیم و دما بر خصوصیات جوانهزنی گیاه دارویی زوفا(Hyssopus officinalis)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با پتانسیلهای مختلف اسمزی (صفر، -3، -6 و -9بار) در دماهای متفاوت، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتیگراد، با سه تکرار در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، در سال 1389، انجام شد. در این تحقیق صفات درصد و سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه و ساقه چه، نسبت طول ریشهچه به ساقهچه و بنیه بذر اندازهگیری شد. نتایج نشان داد اثر سطوح مختلف نمک، پتانسیل اسمزی و دما بر همه صفات مورد مطالعه بسیار معنیدار شد. مقایسه میانگینها برای صفات درصد و سرعت جوانهزنی نشان داد که نمک کلرید کلسیم بهترتیب با 63درصد و 7/11 نسبت به کلرید سدیم با 50 درصد و 1/70 اختلاف معنیداری داشت. بالاترین درصد و سرعت جوانهزنی در تیمار کلرید کلسیم و پتانسیل اسمزی -3 بار با دمای 25 درجه سانتیگراد مشاهده شد. بیشترین طول ریشه چه و بنیه بذر نیز در تیمار کلرید کلسیم و پتانسیل اسمزی -3 بار با دمای 20 درجه سانتیگراد مشاهده شد. بیشترین طول ساقهچه در تیمارهای کلرید سدیم و کلرید کلسیم با پتانسیل اسمزی شاهد (آب مقطر) و دمای 30 درجه سانتیگراد وجود داشت. بهطور کلی با افزایش پتانسیل اسمزی و نیز دمای بالاتر از 30 درجه سانتیگراد همه صفات در هر دو محلول نمک بهطور معنیداری کاهش یافت. با وجود این اثرات سوء، افزایش دماهای بالا در نمک کلرید سدیم به مراتب بیشتر از کلرید کلسیم بود. بررسی پاسخ گیاه زوفا به سطوح مختلف تنش شوری و دما در مرحله جوانهزنی، کشاورزان را در استقرار و تولید مطلوب آن یاری خواهد کرد.

تنش شوری، درجه حرارت، کلرید سدیم، کلرید کلسیم، مرحله جوانه زنی