محمد مهدی پورسلطانی - کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شیراز

مسیله اصلی در این تحقیق چرایی و چگونگی ارتباط بین جانمایی عناصر مهم شهری مانند خیابان، بازار، ارگ حکومتی، ساختمان های اداری، مسجد و محلات مسکونی شهر و به طور کلی بافت فیزیکی شهر شیراز با ساخت اقتصادی حاکم بر شهر می باشد. بررسی ارتباط بین بافت فیزیکی و ساخت اقتصادی اجتماعی شهر شیراز در دوره تحولات سریع ورود تمدن مدرن به صورت شبه مدرنیزم به ایران در قرن چهاردهم هجری، یکی از مسایل مهم حیات تاریخی این شهر محسوب می شود. نوع تحقیق حاضر ( کیفی ) و روش بررسی آن ( اسنادی تاریخی ) می باشد و محدوده مورد مطالعه تحقیق شهر شیراز است. در این تحقیق، مقایسه تغییرات الگوی اقتصادی در ارتباط با تغییرات الگوی فیزیکی شهر مطرح می باشد. در طول تاریخ شهر شیراز، انواع مختلف دگرگونی قابل تشخیص می باشد. تحولات قرن چهاردهم هجری که در سطح اقتصادی و اجتماعی صورت گرفته است، توسعه فضایی شهر شیراز را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده است و بافت قدیمی شهر بیشتر مورد تهاجم طرح های ساخت خیابان های جدید که ساختار قدیمی مسکونی و تجاری محلات را سست می کند، قرار گرفته است. توجه به ساختار فضایی شهر و یافتن راه حل هایی برای کنترل و هدایت تحول شکل شهر از جنبه های مختلف حایز اهمیت است. در قرن چهاردهم هجری، مطابق با ساخت اقتصادی حاکم بر شهر شیراز قرارگیری عناصر در نقاط مختلف شهر حایز اهمیت می باشد، برای مثال، قرار گیری ساختمان بانک ملی در حاشیه بازار اصلی شهر و شهربانی، نشان دهنده ارتباط بین الگوی فیزیکی شهر و مسایل اقتصادی و اجتماعی در شهر می باشد. با توجه به تحقیق حاضر می توان این گونه نتیجه گیری کرد که یکی از مشکلات اساسی توسعه و رشد بی رویه کلان شهرها که شهرسازی امروز با آن روبرو می باشد، ناشی از ساختار فضایی نامناسب است. تحول ساختار شهر که بر اساس اثر متقابل و پیچیده بین نیروهای بازار، سرمایه گذاری های عمومی و ضوابط و مقررات شکل می گیرد، اغلب بررسی و پیگیری نمی شود در نتیجه ناکارآمدی های عمده ناشی از ضعف ساختار فضایی، اغلب نادیده گرفته می شوند.

اقتصاد شهری، برنامه ریزی فضایی، تاریخ شهر، کاربری اراضی، شهر شیراز