بررسی غبن حادث در حقوق ایران و انگلیس با تاکید بر رویه ی قضایی

اصل لزوم قرارداد یا استحکام عقود، از جمله اصولی است که در قانون مدنی ایران، برای طرفین عقد التزام به تعهدهای مندرج در عقد را ایجاد می کند. اما اگر چنانچه در زمان انعقاد عقد، فی مابین عوضین تعادلی وجود نداشته باشد؛ و یکی از طرفین عقد و یا حتی دو طرف عقد، مغبون واقع شوند، به طوریکه این غبن، از دیدگاه عرف به طور فاحش مطرح گردد، منطبق بر قانون مدنی ایران، شخص مغبون حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.تعادل نسبی بین عوضین، مربوط به زمان انعقاد معامله است یعنی در زمانی که فی مابین طرفین تراضی وجود دارد، و در همان زمان بایستی دو عوض تعادل داشته باشند و اگر در زمان تراضی، ضرری ناروا به وجود بیاید بحث غبن در زمان انعقاد معامله پدید می آید. بنابراین اگر چنانچه اخلال در تراضی در زمان پس از انعقاد معامله باشد، نمی توان آن را برابر با زمان انعقاد معامله دانست، و هر دو طرف در آینده انتظار دارند که معامله به نفع ایشان تمام شود. گرچه امروزه تلاش می شود که اگر حادثه غیر قابل پیش بینی، اجرای تعهد را برای شخص متعهد به غایت دشوار نماید، به گونه ای بتوان قرارداد را تعدیل یا فسخ نمود .اما در بعضی دیگر از کشورها ازجمله انگلیس پیش بینی گردیده که اگر چنانچه چنین شرایط طاقت فرسایی برای قرارداد ایجاد گردد، قاضی منطبق بر قانون حق دخالت داشته و قرارداد را فسخ یا به نحو معقولی تعدیل نماید.

کلیدواژه ها:

غبن ، حقوق ، رویه قضایی