کبریا صداقت رستمی - عضو هییت علمی دانشگاه شیخ بهایی

مورفولوژی شهری منطقی است برای شناخت فرم شهر و عوامل تاثیرگذار بر آن. اهمیت بررسی شکل شهر از آن جهت است که نه تنها در تعیین فرم گسترش شهر به صورت افقی یا فشرده تاثیرگذار است، بلکه با اثرگذاری بر جهتیابی پلاکها شکل ویژهای به سیمای شهر میدهد. بنابراین، در شهرهای امروز که رشد و گسترش شهرها بر پایه عوامل اقتصادی قرارگرفته، توجه به فرم شهر بسیار ضروری مینماید. هدف پژوهش حاضر، یافتن مهمترین عوامل موثر بر شکل شهر اصفهان و رتبه -بندی آن از دید متخصصین مربوطه است. مقاله حاضر در دسته پژوهشهای توصیفی قرار میگیرد؛ در این راستا، علاوه بر مطالعات اسنادی در این زمینه، فعالیتهای میدانی صورت گرفت تا نتیجه مطلوب حاصل گردد. در نهایت، این نتیجه بدست آمد که عوامل متعددی در شکلگیری فرم شهر اصفهان موثر بوده که برخی از این عوامل در بسیاری از شهرها دیده میشود، بخشی مربوط به اقلیم گرم و خشک منطقه اصفهان است و لذا در شهرها دارای اقلیم مشابه نیز وجود دارند ولی پاره ای از عوامل مانند مادی ویژه شهر اصفهان است و از اهمیت ویژهای برخوردارند. همچنین، با توجه به رتبهبندی انجام شده میتوان گفت عواملی مانند جنس مصالح، مادیها، شیب و توپوگرافی، وقف و... در گذشته و عواملی همچون شبکه ارتباطی و شیب و توپوگرافی و... در زمان حاضر. بیشترین تاثیر را بر فرم شهر اصفهان داشتهاند. بعلاوه، باید اشاره گردد که به مرور زمان تغییراتی در عوامل تاثیرگذار بر مورفولوژی شهر صورت گرفته که ممکن است در آینده شکل شهر تاثیر بسزایی داشته باشد.

مورفولوژی، شکل شهر، اصفهان